نویسندگان:
مقدمه
یکی از مسائل حائز اهمیت در هر منطقه، پایداری اقتصادی ساکنان بومی آن منطقه است. در مناطق توریستی، ساکنین بومی می توانند با ارائه خدمات به مسافران، علاوه بر فراهم کردن زمینه آشنایی آنان با فرهنگ و رسوم شان، منبع درآمدی نیز داشته باشند. اما مسئله این پژوهش تنها یک منبع درآمد موقت نیست، بلکه یافتن راه حلهایی است که موجبات پایداری اقتصادی را فراهم کند. با توجه به این نکات به بررسی وضع اقتصاد حال حاضر منطقه درک می پردازیم.
اهمیت مشاغل ثابت بومی
هر منطقه ای در هر نقطه از جهان با توجه به پتانسیلهایی که دارد، می تواند منابع اقتصادی را در اختیار ساکنان بومی خود قرار دهد. بررسی یک منطقه از زوایای مختلف به ما اینن امکان را می‌دهد که با این منابع آشنا شویم. نکته مهم در این بحث، این است که حضور گردشگران در مناطق توریستی، در تمام فصول سال اتفاق نمی افتد و این مساله موجب می شود که نتوان گردشگری را منبعی ثابت کسب درآمد بومیان تلقی کرد. به همین دلیل باید تمام شغلهای بومی منطقه را نیز مورد بررسی قرار گیرد.
ماهیگیری و فروش صید
منطقه درک در جوار دریای عمان قرار گرفته و به همین دلیل، یکی از شغلهای اصلی مردمان بومی، ماهیگیری و فروش انواع ماهی در فصول مختلف است. طی مشاهدات میدانی و مصاحبه ها در منطقه، بومیان شغل اصلی خود را ماهیگیری اعلام کردند و گفتند که منبع اصلی درآمد آنها از این طریق به دست می آید. در تمامی فصول فروش انواع ماهی در شکلهای مختلف می تواند منبع در آمد مردم این منطقه باشد. گردشگران می توانند با خرید این محصولات به مردم بومی کمک اقتصادی کنند.
کشاورزی
با وجود اینکه خاک این منطقه چندان حاصلخیز نیست، صنعت کشاورزی نقش بسزایی در اقتصاد منطقه ایفاء می کند. مردم بومی، میوه هایی همچون هندوانه و موز و … را کشت کرده و می فروشند. خرید این محصولات در سفر به منطقه در شرایط اقتصادی آنها و حفظ این شغل بین مردم بومی بی تاثیر نخواهد بود.
پیشنهادات
منطقه درک که در جنوب شرقی ترین نقطه ایران قرار دارد، به علت همنشینی دریا و کویر دارای منظر طبیعی منحصربفردی است و ظرفیتهای بسیاری برای جذب توریست دارد. حال آنکه جنس توریستهایی که برای بازدید منطقه می آیند، می تواند از جنس اکوتوریست باشد. مسافرین باید به شرایط منطقه، آگاه و نسبت به مسائل زیست محیطی و فرهنگی، مسئول باشند. صنعت توریسم می تواند با سرمایه اولیه کم، در کوتاه مدت سوددهی قابل توجهی برای مردم بومی منطقه داشته باشد. همچنین می توان همزمان با رونق بخشیدن به منطقه و اقتصاد آن، فرهنگ بومی مردم را با احترام به آن حفظ کرد و همچنین توریستها را به دیدن گوشه ای از دنیای عجیب گوشه جنوب شرقی ترین نقطه ایران دعوت نمود.
نتیجه گیری
صنعت توریسم بر مبنای منطقه گردشگری معنا می یابد. بنابراین مطلوبیت وضع اقتصادی منطقه می تواند یکی از عواملی باشد که بومی ها در وضعی پایدار به میزبانی خود بپردازند. امکان دارد این سوال در ذهن مخاطبین شکل بگیرد که پایداری اقتصادی چه کمکی به این منطقه می نماید؟ بی شک هر مکانی که در وضعیت مطلوب و آرام خود قرار داشته باشد و بتواند به نیازهای اولیه خود پاسخ دهد، در گذر زمان، فرهنگ و هویت خود را حفظ خواهد کرد. امروزه در نقاط شمالی کشورمان شاهد روستائیانی هستیم که با فروش زمینهایشان به مردم شهری و مهاجرت به شهرها هم فرهنگ اصیل خود را گم کرده و هم زمین و آبادیشان را به دست غریبه هایی می سپارند که با فرهنگ غنی و هویت آنان آشنایی ندارند. حال آنکه اگر فرد در محل زندگی خود آسایش اقتصادی داشته باشد بی شک به تعلقات خود پایبند خواهد ماند. یک معمار منظر با بررسی منطقه و ظرفیتهای آن برای پذیرش گردشگران می تواند به همراه تیم خود برنامه ریزی دقیقی برای مناطق گردشگری داشته باشد و همچنین زمین را در مقابل استفاده ناآگاهانه مسافرین محافظت نماید.
منطقه توریستی مانند درک، نیاز به معرفی بیشتر و تخصیص امکانات دارد. در این صورت، گردشگران برای این منطقه سوددهی اقتصادی به ارمغان آورده و با تامین نیازهای اقتصادی بومیان، حفظ هویت و فرهنگ بومی در بلند مدت محقق خواهد شد. با توجه به اینکه صنعت گردشگری منطقه در کنار مشاغل بومی ساکنان فعالیت خواهد کرد، می‌تواند پایداری اقتصادی آنان را در تمام فصول سال، حتی فصولی با ظرفیت پایین گردشگری، تامین نماید.
| * مقاله حاضر، دستاورد سفر پژوهشی جمعی از دانشجویان معماری منظر دانشگاه های بین المللی امام خمینی، شهید رجایی، تهران، دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب و علوم تحقیقات به استان سیستان و بلوچستان در زمستان ۱۳۹۶ است که با راهنمایی دکتر محمدرضا مهربانی گلزار تنظیم شده است. |
