گزارش نشست تجربیات حرفه ای یک معمارمنظر در کانادا

پنجمین نشست از مجموعه نشست های تشکیل شده از سوی سایت معمارمنظر، با محوریت تجربیات حرفه ای یک معمارمنظر در کانادا در تاریخ 11 اسفند 1401 در پلتفرم گوگل میت (Google Meet) به صورت آنلاین برگزار شد. در این نشست رسول قدوسی، فارغ التحصیل دانشگاه تهران، به سخنرانی درباره مسائلی چون روند انجام پروژه، سیستم کاشت، جایگاه معماری منظر در کانادا و … پرداخت که در ادامه به تفصیل آورده شده است. این نشست در دو بخش به اشتراک گذاری تجربیات حرفه ای آقای قدوسی در حیطه معماری منظر در کانادا و جواب دادن به سوالهای مطرح شده از سوی افراد حاضر در جلسه توسط ایشان، برگزار شد.

آقای قدوسی سخنرانی خود را با توضیح مختصری در خصوص فرآیند گرفتن پروژه، مراحل انجام کار و نشان دادن نمونه ای از پروژه ساخته شده در کانادا شروع کردند:

ابتدا پروژه از سوی کارفرما تعریف و در بعضی مواقع جزئیات طرح به صورت کامل توسط کارفرما مشخص می شود. در صورتی که این جزییات مشخص نشده باشد، مشاور می تواند در خصوص جزییات طرح تصمیم بگیرد. پس از آن مناقصه ای برگزار می شود (Request For Proposal) که بر اساس قیمت پیشنهادی و توانایی انجام کار، شرکت مورد نظر انتخاب می شود.

در ابتدای کار یک نظرخواهی از مردم توسط شرکت صورت می پذیرد و نظرات جمع آوری می شوند.(Public Consultation) بر اساس این نظرات، طرح اولیه پروژه شکل می گیرد. (Concept Design) پس از آن، ایده اولیه شکل گرفته توسعه داده می شود. (Concept Development) در این مرحله نقشه های منظر، معماری، سازه، برق و … به صورت همزمان با هم پیش برده می شوند. علاوه بر این موارد، مدارک دیگری نیز آماده می شوند که شامل برخی از مشخصات و موارد حقوقی پروژه هستند (Construction Document) که در نهایت تمام این مدارک برای شرکت در مناقصه ارائه می شوند. (Tender Package)

نمونه پروژه‌ ساخته شده (Anniversary Park)

این پارک در Chestermere و در مجاورت Chestermere Lake واقع شده است. این دریاچه به صورت مصنوعی در دهه 80 میلادی، به منظور آبیاری زمینهای کشاورزی بین Strathmore و Calgary، احداث شده است؛ هر چند که امروزه این دریاچه بیشتر به منظور اهداف تفریحی مانند شنا کردن، موج سواری، ماهیگیری و اسکیت روی یخ در زمستان مورد استفاده قرار می گیرد.

بخشهای مختلف این پروژه شامل ساحل شنی، محل پیک نیک، مسیر پیاده روی برای کاربران و مسیر مخصوص برای راه بردن سگها است. همچنین مسیرهای پیاده روی که در پارک وجود دارند به شبکه پیاده شهر وصل هستند.

ساخت ساحل شنی، یکی از چالشهایی بوده است که تیم اجرا در هنگام ساخت با آن روبرو بودند؛ چرا که با توجه به مصنوعی بودن دریاچه، سطح آب آن در فصول مختلف تغییر می کند. به همین جهت ساحل شنی در فصل زمستان ساخته شد. چرا که اگر این ساحل در تابستان اجرا می شد، هزینه بیشتری را باید صرف ساخت آن می کردند. همچنین به منظور دسترسی به آب، در سطوح مختلف، پلکانی در ساحل شنی طراحی شده است.

به منظور جلوگیری از اسکیت کردن کاربران بر روی دیواره های بتنی، فرورفتگی هایی در دیواره های بتنی تپه های چمنی ایجاد شده است. (تصویر شماره 7)

سیستم کاشت در کانادا

در صورتی که لازم به استفاده از نوع خاصی از درختان در پروژه موردنظر باشد، در مدارکی که برای مناقصه فرستاده می شود به آنها اشاره می کنند تا درختان مورد استفاده توسط شرکت از طریق مراجعه به گلخانه، در مراحل پایانی کار تهیه گردد؛ هر چند این روش انتخاب درخت هزینه بیشتری را در بر دارد. همچنین امکان ارسال تگ و عکس درختان از طرف گلخانه ها نیز وجود دارد.

برای کاشت چمن نیز دو روش وجود دارد. در پروژه هایی که بودجه زیادی در اختیار دارند و اجرا از اهمیت بالایی برخوردار است، از رول های چمن که قبلاً در مزارع پرورش داده شده اند، استفاده می شود. (Sod) در دیگر پروژه هایی که بودجه زیادی به آنها اختصاص داده نشده است از روش پاشیدن دانه چمن بر روی خاک استفاده می کنند که این روش نسبت به روش قبلی کمی بیشتر زمان می برد و اجرای آن به تمیزی استفاده از رول های چمن نیست. (Seed)

برای آشنایی بیشتر با درختان و گیاهان نیز دوره های 6 ماهه برگزار می شوند. هر چند که احتیاجی به گذراندن این دوره ها نیست چرا که هر یک از گلخانه ها کتاب و دفترچه های راهنمایی دارند که می توان درختان و گیاهان مورد استفاده در پروژه را به کمک آنها انتخاب کرد. همچنین منابعی نیز وجود دارند که با مراجعه به آنها می توان اطلاعاتی را در خصوص گیاهان، برای انتخاب بهتر به دست آورد. (Canadian Nursery Landscape Association) برای انتخاب درختان بر اساس اقلیم منطقه نیز می‌توان از Hardiness Zone Canada که برای تمام مناطق کانادا تهیه شده است، استفاده کرد.

پس از به اتمام رسیدن بخش اول نشست، سوالهایی از طرف افراد حاضر در جلسه مطرح شد که خلاصه ای از سوالات و جوابهایی که آقای قدوسی به آنها دادند، در زیر آمده است:

مقایسه سیستم کاری ایران با کانادا

سیستم کاری کانادا در مقایسه با ایران تخصصی تر است و شرکتهای بزرگ در کانادا افراد را به سمتی هدایت می کنند که هر یک از آنها در زمینه به خصوصی مهارت و تخصص کسب کنند. روند طراحی در کانادا به غیر از برخی از مراحل مانند نظرخواهی از افراد قبل از شروع مرحله طراحی پروژه، مشابه ایران است.

نظرخواهی از مردم به قدری مهم است که در بعضی از پروژه ها، گروههای ذینفع قسمتهای مختلف پروژه را از ابتدا تا انتها، مورد بررسی قرار می دهند. (Stakeholder Public Consultation) همچنین در صورتی که با تغییر وضعیت یک خیابان درآمد کسبه کم شود و در هنگام طراحی نظر آنها در خصوص طرح اجرایی پرسیده نشد باشد، کسبه امکان شکایت از پیمانکار موردنظر را دارند.

میزان شباهت طرح اجرا شده توسط شهرداریها با طرح ارائه شده

بیش از 80 درصد از طرح ارائه شده توسط شهرداریها اجرا می شود، چرا که بودجه کافی برای اجرای طرح در نظر گرفته می شود و به طور معلول زمان طراحی بیشتر از اجرای طرح است.

جایگاه معماری منظر در کانادا

رشته معماری منظر در کانادا در مقایسه با سایر رشته ها مانند معماری، سازه و … به نسبت رشته جدیدی به حساب می آید و تنها در پروژه های بزرگ لازم به تهیه و مهر کردن نقشه های مورد استفاده توسط معمارمنظر است. ولی در پروژه های کوچک ویلایی این طور نیست. همچنین گروهی در کانادا تحت عنوان Coordinating Registered Professional وجود دارد که معماران منظر جزئی از این گروه به شمار نمی روند. این در حالی است که معماران، مهندسان عمران و سایر رشته های مهندسی دیگر جزیی از این گروه به حساب می آیند.

میزان درآمد معماران منظر

فردی که تازه وارد محیط کار می شود و تجربه زیادی در کار ندارد، می تواند درآمدی بین 60 تا 80 هزار دلار کانادا داشته باشد. اما به طور معمول میزان درآمد معماران منظر حدود 20 درصد کمتر از معماران است. هر چند به طور کل میزان درآمد  به مهارت فرد و شرکتی که در آن کار می کند، نیز بستگی دارد. برای اطلاعات بیشتر در خصوص میزان درآمد رشته معماری منظر، تحصیلات موردنظر و … می توان به سایت alis.alberta.ca مراجعه کرد. (در این سایت می توان میانگین حقوق تمامی رشته ها را پیدا کرد.)

ارزیابی بازخورد مردم پس از اتمام پروژه

پس از به پایان رسیدن پروژه، نظرات مردم و بازخورد آنها نسبت به پروژه مورد بررسی قرار می گیرد. در صورتی که از طرف کارفرما هزینه بیشتری داده شود، شرکت مورد نظر بازخورد مردم را مورد بررسی قرار می دهد و در شهرهای بزرگ سیستمی وجود دارد که نظرات و بازخورد مردم نسبت به پروژه های اجرا شده را بررسی و داده های به دست آمده را جمع آوری می کنند تا در پروژه های بعدی از این داده ها استفاده کنند.

مبلمان مورد استفاده در پروژه

به دلیل هزینه نگهداری و تعویض راحت مبلمان کاتالوگ هایی از سمت شهرداریها در اختیار تیم طراحی قرار می گیرد تا از مبلمان موجود در کاتالوگ استفاده کنند.

نرم افزارهای مورد استفاده

شرکتها برای مدل کردن پروژه های بزرگ مقیاس کار را به شرکتهایی در چین واگذار می کنند. اما برای پروژه های کوچک نرم افزارهایی مانند Sketchup با پلاگین های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. از نرم افزارهای دیگری که به تازگی مورد استفاده قرار می گیرند و مخصوص معماری منظر هستند می‌توان به Land FX و Vector Works اشاره کرد.

سهم کارفرمایان خصوصی

حدود 70 درصد از پروژه های ساخته شده اختصاص به پروژه های عمومی دارند که هزینه آنها از طریق مالیات تامین می شود و شرکتهای کوچک بیشتر کارهای خصوصی را انجام می دهند.

پیدا کردن کار در کانادا

مهمترین نکته در این خصوص داشتن مهارت کافی برای پیدا کردن کار است. همچنین با داشتن مدرک معماری نیز می توان عضو انجمن معماران منظر آلبرتا شد (Alberta Association Of Landscape Architecture) و در صورت پیدا کردن کار، فرد باید به مدت 3 سال دوره کارآموزی بگذراند، هر ماه فرمی را پر کند و تجربیاتی را که کسب کرده است را در فرم ثبت کند.

در طول دوران کارآموزی نیز می توان امتحاناتی که از طرف موسسه ای به نام CLARB برگزار می شود را گذراند. امتحانات برگزار شده از سمت این سازمان تحت عنوان L.A.R.E Exams شناخته می شوند که شامل 4 امتحان است. بعد از پشت سر گذاشتن این امتحانات، مدارک فرد توسط 5 داور در انجمن معماران منظر آلبرتا مورد بررسی قرار می گیرد. بعضی اوقات نیز مصاحبه ای صورت می پذیرد و پس از آن فرد می تواند تحت عنوان معمارمنظر در کانادا فعالیت کند.

در نهایت این نشست با پرسش و پاسخ بین سخنران و حضار به پایان رسید.