پارکهای ماجراجویی، پارکهایی هستند که می توانند محوطه بسیار زیادی را برای ماجراجویی بازدیدکنندگان در اختیار آنها بگذارد. مانند ورزش، بالا رفتن از طناب، زیپ لاین و … . این پارکها معمولاً برای سرگرمی و ماجراجویی برای بازدیدکنندگان در مقیاس بزرگ طراحی میشود، کانسپت آموزشی خاصی را دنبال نمیکنند و بیشتر در برگیرنده چالشهای فیزیکی و ذهنی برای افراد هستند.
در این پارکها نیاز نیست که حتماً برای بالا رفتن از صخره ها، آمادگی جسمانی بالایی داشته باشید، بلکه وجود این پارک برای لذت بردن از آن، از بین رفتن ترسها، با طبیعت بودن و انجام فعالیتهای جسمانی است. در سالهای اخیر پارکهای ماجراجویی زیادی طراحی و مورد بهره برداری قرار گرفته اند و تقاضا برای آن در اروپا و آسیا بسیار بالا است.
یکی از فعالیتهای پارکهای ماجراجویی استفاده از تورهای سایبانی است که فرد با یک کابل فولادی به کمک جاذبه از سکویی به سکویی دیگر از درخت بالا میرود. اگر چه این فعالیتها در گذشته دور جنبه علمی و مدنی داشته اما در حال حاضر برای تفریح استفاده می شود که یک فعالیت جدید برای صنعت گردشگری ایجاد کرده اند.
انواع پارکهای ماجراجویی
- ثابت
- متحرک
سیستم سازه: درختان، ستون، ساختمان و سازه فلزی
بازدیدکنندگان هدف: همه مردم، بچههای 4 سال به بالا و حتی افراد ناتوان
ارتفاع تأسیسات: ارتفاع میانه و دور از دسترس
سیستم آماده: دائمی یا قابل تغییر و گسترش
مکان: توریستی و شهری
پارکهایی ماجراجویی جنگلی بسیار محبوب هستند. این پارکها از زیبایی جنگل و درختان (بدون نیاز به سرمایه گذاری ایجاد ستون) بهره برده و فضایی باز را جهت تفریح فراهم می کنند که توسط درختان احاطه شده است. مردم نه تنها ماجراجویی در ارتفاع یک جنگل را تجربه می کنند، بلکه از تجربه دیدن زیبایی طبیعی و جذاب درختان، تپه ها، صخره ها و رودخانه ها از بالا نیز بهره می برند. در پارکهای جنگلی تمرکز خاصی در نصب و راه اندازی بدون آسیب رساندن به درختان وجود دارد. در این پارکهای بزرگ معمولاً با طی مسیرهای پیاده روی سطح دشواری افزایش می یابد.
اکثر مسیرهای پیاده روی برای همه سنین از 7 تا 10 سال طراحی می شوند. سطح دشواری در سطح پایین از “دنباله سبز” شروع شده و با پیشروی راه به سطح بسیار چالش برانگیز یا “دنباله سیاه” می رسد.. مسیرهای پیاده روی خاص برای کودکان 4 سال به بالا با خانواده بسیار محبوب است و به افزایش کسب و کار این پارکها تا حدود 20 تا 30 درصد کمک میکند. گاهی اوقات مسیر پیاده روی خاص برای معلولین هم وجود دارد.
مکانیابی پارکهای ماجراجویی
پارکهای ماجراجویی عموماً در سایتها و مکانهای زیر ایجاد می شوند:
- نزدیک به مقصدهای توریستی بزرگ
- در پیست های اسکی به عنوان جاذبه فصل تابستان
- در پارکهای تفریحی، روستاها، هتل باشگاهها و اقامتگاه های تفریحی و …
- پارکهای شهری و محلی (به عنوان مثال پارکی در مرکز لیون فرانسه)
- نزدیک به یک استخر با تعداد قابل توجهی از مراجعین یا یک مرکز خرید بزرگ، باغ وحش، اردوگاه و …
عناصر آکروباتیک از طناب، تور و چوب در اشکال مختلف ساخته شده اند که در ارتفاعهای مختلف به درختان نصب می شوند. آرایش هوشمندانه موانع فرد را به انجام بسیاری از فعالیتها نظیر کوهنوردی، حفظ تعادل، سرخوردن و لغزش تشویق می کند. یک ترکیب خوب از عناصر و زیپ لاین ها، تنوع و هیجان پارکها را بیشتر می کند.
پارکهای ماجراجویی داخل سالن قابلیت استفاده در تمام طول سال را دارند، اما با این ضعف که زمانی که شرایط جوی مساعد باشد، فعالیت در فضای باز با استقبال بیشتری روبرو می شود. مسیرهای پیاده روی در این پارکهای داخل سالن، اغلب در یک ساختار فلزی مدولار ساخته شده اند.
چالش اصلی در طراحی این پارکهای ماجراجویی، میزان جذب استقبال کنندگان، سطح ایمنی و مدیریت خطر، نیازهای آموزشی و نظارتی و عملیات انعطاف پذیر است. به منظور اطمینان از یک عملیات سودآور و پایدار، فراهم کردن سه چالش آخر ضروری است. فناوریهای جدید، سیستم ایمنی پارکهای ماجراجویی را به یک دوره جدید وارد کرده و خطر تصادف و حادثه و نیازهای آموزشی و نظارت را به طرز چشمگیری کاهش داده است.
یک نمونه از پارکهای ماجراجویی
کوهستان لون (Loon Mountains)
این پارک در شهر گرافتون (Grafton) در ایالت نیو همپشایر (Hampshire) آمریکا قرارداد. ارتفاع آن 934 متر از سطح دریا است. این پارک بر روی یک رشته کوه که دو قله دارد قرار گرفته است. قله شمالی در ارتفاع 934 متری و قله جنوبی در ارتفاع 856 از سطح دریا قرار دارند. بین این دو قله ارتفاعی تا حدود 737 متر از سطح دریا دارد.
پارک جنگل هوایی (Aerial forest adventure park)
این پارک که توسط یک طراح سوئدی طراحی شده، شامل سیستمهای عاملی و عناصری است که از 9 تا 40 فوت ارتفاع دارند. هنگامی که بازدیدکنندگان به دستکش و لباس مناسب مجهز شدند راهنما قسمتهای مختلف پارک را همراه با سیستمهای متنوع آن آموزش می دهد.
عناصر تفریحی پارک
در این پارک عناصر تفریحی با مراحل مختلف و البته سطح دشواریهای متنوع وجود دارد:
- زیپلاین، پل با طناب، پیاده روی بر روی پلهای معلق
- حلقه های زنجیره ای، پیاده روی بر روی طناب، اسکی بر روی یخ از زمان زمستان
- اجاره دوچرخه، دارای گروه های آموزشی در دوره های سنی گوناگون، منطقه جست و جو
- بالا رفتن از دیوار، کوهنوردی، عبور از گل و رودخانه
منابع
مقاله حاضر، دستاورد پروژه تحقیقاتی کلاس طراحی منظر 2 گروه معماری منظر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب است که تحت نظر استاد راهنما؛ دکتر محمدرضا مهربانی گلزار؛ در نیمسال اول سال تحصیلی 96-95 تدوین شده است.