در معبد آناهیتا تقارن و تعادل وجود دارد که با تصور وجود آب در فضای خالص معبد کامل می شود و مخاطب را به خوبی با نیت و تفکر ساسانیان درباره آب آشنا می سازد.

مشخصات مطلب

اولین حس تاثیرگذار در ورود به معبد آناهیتا، حس بصری است. این حس با ورود از طریق پله ها به سمت پایین شروع می شود و با ورود به فضای اصلی به اوج می رسد. گذر از راهروی باریک پلکان و سپس ورود به فضای اصلی و آشکار شدن آسمان بر فراز معبد آناهیتا، در کنار فضای مکعبی شکل و خلوص حجمی معبد آناهیتا، نمونه هایی از درگیر شدن حس بینایی مخاطب از تجربه فضا است. با توجه به بافت سنگی فضا نیز می توان از حس لامسه به عنوان دومین حس درگیر شده نیز نام برد.

معبد آناهیتا فضایی در ستایش آب
آب، عنصر هویتی معبد آناهیتا

هویت اصلی معبد آناهیتا وابسته به عناصر طبیعی است که در آن بکار رفته است؛ کارکتر و هویت اصلی معبد، «آب» است و به ترتیب آسمان و خاک و باد نیز در ادراک معبد دخیل بودند.

معبد آناهیتا فضایی در ستایش آب
معبد آناهیتا فضایی در ستایش آب

معبد آناهیتا حس خاصی از خلوص و امنیت دارد که این کیفیات را می توان مرتبط با خلوص هندسی و فرم مکعبی فضا دانست. بکار بردن سنگ که نمادی از صلابت است در کنار زلالی و جریان آب نیز تضاد جالبی به حساب می آید.

معبد آناهیتا فضایی در ستایش آب

برای ورود به فضای اصلی معبد آناهیتا باید از راه پله ای به سمت پایین عبور کنیم که فضایی نیمه تاریک دارد و همچنین به علت پایین بودن سقف راه پله ها (سرگیر بودن) برای ورود به فضا باید سر را خم کرد که نوعی احترام به تقدس آب است و این طراحی به طور ناخودآگاه بر این موضوع تاکید دارد. همچنین ورود از فضای نیمه تاریک به فضای روشن نیز نمادی از زلالی را برای ما تداعی می کند. هندسه فضا و داشتن دیوارهای بلند بر آرامش نیز تاثیرگذار است.

معبد آناهیتا فضایی در ستایش آب

بعد از بازدید از معبد آناهیتا، با توجه به هندسه و جویهای طراحی شده، متوجه تاکید طراحی فضا بر هویت اصلی آن که نشان از تقدس و پاکی و اهمیت آب است، شدیم. دور تا دور حوض در میان معبد، مسیری کم عرض قرار گرفته که مخاطب را به طواف دور آب ترغیب می کرد. بیشتر فضای اصلی معبد را جایگاه آب و مسیر اطراف آن گرفته بود که این نیز تاکیدی به حضور آب است.

در نهایت می توان گفت مهمترین شاخصه معبد آناهیتا، ابعاد و تناسبات منظم بود. در معبد آناهیتا تقارن و تعادل وجود داشت که این تعادل با تصور وجود آب در فضای خالص و مکعبی معبد کامل می شد و مخاطب را به خوبی با نیت و تفکر ساسانیان درباره آب آشنا می ساخت.

مقاله­ حاضر، دستاورد سفر پژوهشی جمعی از دانشجویان معماری منظر دانشگاه های بین‌المللی امام خمینی، شهید رجایی، تهران، شهید بهشتی و دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات به استان فارس در پاییز ۱۳۹۶ است که با راهنمایی دکتر محمدرضا مهربانی گلزار تنظیم شده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *