لابیرنت یک سرگرمی جذاب و شگفت انگیز منظرین از زمان باستان تاکنون بوده است. Cretan قدیمی ترین آنها است. طراحی این فضاهای پر پیچ و خم در باغهای قرن شانزدهم – دوران رنسانس – در اروپا بسیار محبوب بوده است؛ مکانی نه تنها برای سرگرمی بلکه یک نقطه کانونی برای تامل در مورد منشاء هستی، سرنوشت بشر و جایگاه انسان در جهان. لابیرنتها در قرون هفدهم و هجدهم مفصل تر و پیچیده تر شدند؛ طرحهای مختلف غالباً پایانی بسته و مبهم، فضاهایی تزئین شده یا حتی استخر و فواره هایی را شامل می شد و رفته رفته یافتن راه حل آنها مشکل تر شد.
لابیرنتها برای قرون متمادی برای بشر جذاب و الهام بخش بوده اند. در کتابها، داستانها، افسانه ها و حتی نوع کلاسیک آن در فیلمهای کودکان مطرح می شد و توسط مشهورترین معماران با هدف تاثیرگذاری و برانگیختن ذهن کاربران طراحی می شد. در ادامه نگاهی اجمالی نمونه های معروف لابیرنتها خواهیم داشت، هر چند قطعاً این لیست کامل نیست.
لابیرنت باغ وحش Noah’s Ark، انگلستان
این باغ وحش بلندترین پرچین در جهان به طول 3.2 کیلومتر را دارد. همانطور که از نام باغ بر می آید، این لابیرنت به شکل یک کمان با طرح 7 نوع از حیوانات کاشته شده است. در پرچینهای کمان، راش سبز کاشته شده و خطوط بیرونی حیوانات با راش برنزی مشخص شده است. از هرس پرچینها برای غذا دادن به شترها و زرافه ها استفاده می شود. لابیرنتها هم جالب و هم آموزنده هستند بدین صورت که بازدیدکنندگان می توانند سریعترین مسیر را با جواب دادن صحیح به سوالات مربوط به زیست شناسی بیابند.

لابیرنت لانگلیت (Longleat)، انگلستان
این لابیرنتهای زیبا و کلاسیک را بیش از 16000 گیاه همیشه سبز سرخدار انگلیسی شکل داده و بر روی زمینهای اولین پارک اکتشافی خارج از آفریقا واقع شده است. این طرح توسط گرگ برایت (Greg Bright) در سال 1975 طراحی شده و مساحتی معادل 0.6 هکتار را پوشش می دهد. 6 پل چوبی پازل را سه بعدی می کند. رسیدن به هدف – که یک برج نظرگاهی است – بین 20 تا 90 دقیقه زمان می برد. پارک لانگلیت، لابیرنت دیگری با نام آینه پادشاه آرتور (King Arthur’s Mirror Maze) نیز دارد که در آن بازدیدکنندگان می توانند جام مقدس (Holy Grail) را جستجو و کشف کنند.

لابیرنت مثمر، دیکسون، آمریکا
این پرچین چندین بار برنده جایزه گینس در گروه بزرگترین لابیرنت محصولات کشاورزی شده است. هر سال برادران Matt و Mark Cooley طرح جدیدی را آماده کرده و هر سال این طرح، بزرگتر، بهتر و یافتن راه حل آن سخت تر می شود. ابتدا یک فضای کوچک به مساحت 6 هکتار طراح ریزی شده بود که مراجعین را برای خرید کدو تنبل تشویق می کرد. بعدها برادران Cooley مشتاق تر شدند، این طرح سال 2011 حدود 18 هکتار مساحت داشت و هیچ مسیر انحرافی در آن وجود نداشت.

لابیرنت ویلا پیسانی، استرا، ایتالیا
لابیرنتی که توسط Gerolamo Frigimelica طراحی شده، از سال 1720 تاکنون با مسیرهایی که به دشوارترین مسیرها در جهان معروف شده اند، بازدیدکنندگان را سرگرم کرده است. پرچینهای بلند از گیاه ممرز، به شکل جعبه هرس شده اند و در 9 دایره هم مرکز، تمام دیدها به غیر از هدف مرکزی را می پوشانند: یک برج سفید با دو پلکان مارپیچ کوچک به سمت بالا، جایی است که تندیس Minerva، الهه آگاهی و دانایی و خدای تمام هنرها ایستاده است. در روایتهای تاریخی آمده است که ناپلئون یکبار در اینجا گم شده است.

لابیرنت سامسو، دانمارک
لابیرنت سامسو یک فضای پر پیچ و خم دانمارکی بسیار بزرگ است که در یک مزرعه رها شده پر از درخت کریسمس، طرح ریزی شده است. این فضا با مساحت 60 هکتار، عنوان “بزرگترین مسیر پر پیخ و خم دائمی و ماندگار جهان” را توسط گینس در سال 2001 و 2005 به خود اختصاص داد. طراحان آن کارن و اریک پولسن بودند و در سال 2000 بازگشایی شد.
این زوج، مزرعه ای از درختان صنوبر انبوه و قدیمی را به لابیرنتی دارای مسیرهایی منقطع طبق نقشه ای از پیش طراحی شده، تبدیل کردند. مرکز و مسیرهای آن با تندیسهایی چوبی تزئین شده است. تندیسها، بسیاری از شخصیت های اساطیری را به نمایش می گذارند. پرچین سامسو نگاهی بسیار طبیعت گرا به یک جنگل درختان قدیمی صنوبر داشته است. در ضمن نقش بسیار پررنگی در مسائل زیست محیطی، ایجاد محیطی دوستانه و خنثی کردن CO2 داشته است.

لابیرنت عظیم داویز، استرلینگ، آمریکا
لابیرنت عظیم داویز، یک گندم زار شگفت انگیز در ماساچوست آمریکا است و هر ساله بازدیدکنندگانش را با طرحی تازه از طراح مشهور جهان، آدریان فیشر (Adrian Fisher) حیرت زده می کند. موضوعات از دایناسورها در سال 2001 تا انتقام پرندگان سیاه در سال 2011 متغیر بوده است. این فضا پلهای زیادی در مقایسه با دیگر لابیرنتهای جهان که تنها شامل پلهای دو طبقه هستند، دارد. در ضمن تنها لابیرنت در جهان است که ظرفیت تغییر هر روزه را دارد؛ این قابلیت هر تجربه ای را مسلماً منحصر بفرد می کند.

لابیرنت کلیسای جامع چارز، فرانسه
این سنگفرش، وسیع ترین لابیرنت سنگفرشی در جهان است که در دومین دهه از قرن هجدهم ساخته شد. این طرح مدور 12.9 متر قطر دارد و کل عرض سالن کلیسا را پر کرده است. 11 فضای مشابه پیرامونی توسط یک تقاطع که در سراسر طرح وجود داشته، شکسته شده است.
در رابطه با هدف اصلی ساخت آن اطلاعات بسیار ناچیزی به دست آمده است. طبق گفته محققان، این فضا صحنه سالانه رقص کشیشان در مراسم عید پاک بوده است. همچنین مسیر طولانی و زجرآور مهاجرانی را که قصد بازدید از کلیسا را داشته اند به تصویر می کشد. طرح منحصربفرد گل سرخ در مرکز آن و 112 تیزه هلال در پیرامون، آنرا به یادبودی گرانبها از دوران قرون وسطی تبدیل کرده است.

لابیرنت آشکوب، استرالیا
آشکوب (Ashcombe) خانه 3 هزارتوی خارق العاده و تماشایی است. در میان آنها، احتمالاً مدل سنتی مشهورترین و قدیمی ترین نمونه در استرالیا است. پرچینها 3 متر ارتفاع و 2 متر پهنا داشته و صدها متر، مسیر مارپیچ را شکل داده است. بازدیدکنندگان بایستی 4 پرچم موزائیکی را که در 2 نیمه فضا پنهان شده اند، کشف کنند. بهترین زمان بازدید از لابیرنتی به نام رز (یکی از سه گانه ها) از نوامبر (November) تا ژوئن (June) است؛ زیرا زمانی است که گیاهان شکوفا می شوند. بالغ بر 1200 بوته در این طرح وجود دارد که این بوته ها از 200 گونه مختلف هستند.

لابیرنت همپتون کُرت، انگلستان
قدیمی ترین هزارتوی بازمانده در انگلستان توسط جرج لندن (George London) و هنری وایز (Henry Wise) طراحی شده و حدود سال 1700 افتتاح شد. در این طرح گیاهان مثمر کاشته شده و بعدها گیاهان همیشه سبز سرخدار جایگزین شدند. طرح آن ذوزنقه شکل بوده و به خاطر داشتن مسیرهای انتهایی، دورها و پیچهای مبهم و بسته مشهور است. امکان خلق یک کار هنری پیچیده و پر جزئیات از سال 2005 فراهم شده و اکنون تجربه بازدیدکنندگان به واسطه پژواکی که خود به خود در فضای آن تولید می شوند، منحصربفرد شده است.

بنابراین دنیای لابیرنتها چیزی است که شما را گیج و کنجکاو می کند. لابیرنتها تنها یک پازل فیزیکی نیستند، بلکه سمبلی از زندگی را به ما نشان می دهد؛ مسیرهایی برای رسیدن به اهداف غایی وجود دارند؛ در عین حال یک فرد غالباً بایستی مسیر اشتباه را تجربه کند تا بتواند راه درست را کشف کند.