میدانهای شهری مانند نقاط جاذبه شهرها هستند. نیروی کشش و جاذبه میدان شهر به شدت به طراحی میدان بستگی دارد. یک طراحی خلاقانه و دقیق توسط معمار می تواند فضایی بلااستفاده، فراموش شده و رعب آور را به راحتی تبدیل به یک مکان پویا، جذاب و پر جنب و جوش کند. میدان des Droits de l’Homme، واقع در Tremblay فرانسه، طراحی شده توسط معماران B + C، نمونه یکی از پروژه هایی است که میدانی قدیمی و بدون استفاده را به یکی از جذاب ترین فضاهای زندگی شهری تبدیل کرده است.
میدان، شرایط و اهمیت آن
پروژه این پلازای پویا در پروسه طراحی تا حد زیادی موفق شده است. این پلازا در بخش مهمی از شهر قرار گرفته است. با توجه به اینکه اطراف میدان با ساختمانهای اداری، فرهنگی و مسکونی محصور شده، بازسازی آن مستلزم ایجاد یک فضای بسیار پر جنب و جوش، سرزنده و باز است. طراحی قبلی میدان مشکلات متعددی داشت، چرا که میدان 2 متر بالاتر از سطح زمین ساخته شده و 2 طبقه پارکینگ اتومبیل در زیر این سطح بتنی قرار گرفته بود که این مساله هم ارتباط بصری و هم ارتباط فیزیکی با منظر شهر را مختل می کرد.
علاوه بر این، عرشه بتونی میدان که بالاتر از توپوگرافی طبیعی قرار داشت، در طول سالها فرسوده و شکننده شده بود زیرا بار مجاز وارد بر آن حداکثر 350 کیلوگرم در متر مربع بود و در واقع تیم طراحی مجبور به حذف آن و در نتیجه تبدیل یک مکان خطرناک به یک مکان امن تبدیل شد. نباید فراموش کرد که این میدان صرفاً یک میدان نیست، بلکه بخش مهمی از پهنه شهری بزرگ است.
نفوذ پذیری در طراحی
بدون شک ارتباط یک عامل ضروری برای این پروژه پر جنب و جوش به عنوان یک فضای موثر شهری است. از اینرو، تیم طراحی با رویکرد افزایش میزان نفوذپذیری میدان، یک پلان باز را ایجاد کرد به طوری که این میدان به مثابه یک نقطه مرکزی است که محیط پیرامونی خود را به طور یکپارچه به محیط شهری متصل می کند.
رویکرد طراحی؛ ایجاد میدان برای دسترسی همگان
از آنجایی که ایده اصلی باز کردن میدان به منظور اصلاح ارتباطات قطع شده، مطرح بود، لازم بود این طرح برای شهروندان شهر از همه نقاط قابل دسترسی باشد. همانطور که قبلاً ذکر شد، میدان بالاتر از سطح زمین قرار داشت، بنابراین ایجاد قابلیت دسترسی از همه جهات موضوع مهمی بود.
یک میدان شطرنجی زنده و پویا
ساخت یک مکان تنها با توجه به قابلیت دسترسی از همه نقاط آنرا یک مکان زنده و پویا نمی سازد. رمپ ها و پله ها قطعاً میدان را از لحاظ سطوح عمودی قابل دسترس ساخته بودند اما باید به جنبه های افقی میدان نیز توجه می شد. سقف کاشی قدیمی میدان که به علت بارگذاری بیش از حد خطرناک بود، با قطعات بتنی، جایگزین و ایمن سازی شد. برای محدوده، سنگفرشی با الگوی جدید و پویا در نظرگرفته شد تا میدانی سرگرم کننده، جالب و جذاب بسازد؛ یک صفحه شطرنجی بزرگ با سنگفرشهای بتنی 3.5 در 3.5 متر به صورت شبکه ای مرتب و نظام یافته که نمایی ورزشی و پیکسل مانند به سطح میدان می دهد. بلوکهای رنگی آبی و زرد، ظاهری متین و آرام در سرتاسر میدان را به وجود می آورند، در حالی که ترکیبی از سایه های مختلف آبی، یک ظاهر پر جنب و جوش و در عین حال آرامش بخش را به میدان می بخشد.
از آنجا که میدان با ساختمانهای عمومی محصور شده، به منظور تاکید بر ورودی این ساختمانها از رنگ زرد مایل به قهوه ای در سنگفرش استفاده شده است. بنابراین میبینیم که الگوهای بکار رفته در سنگفرش به طور واضح، ورودیها و سطوح افقی سراسر میدان را مشخص می کند. علاوه بر آن چراغهای LED تعبیه شده در سنگفرش، فضای میدان را در طول شب روشن می کند.
باغهای کوچک (Micro Gardens)
لا به لای این سنگفرشهای بتنی، قالبهایی از بتن که درون آنها یک توده سبز به شکل باغی کوچک قرار گرفته است. تنوع غنی از گیاهان و درختان که از درختان برگریز مانند افرا و انواع گونه های گلدار شروع می شود و با درختان همیشه سبز ادامه می یابد، در این باغهای کوچک به چشم می خورد. این باغهای کوچک به اندازه 4 قطعه از صفحه شطرنجی سنگفرش هستند. از آنجایی که میدان برای رویدادهای مختلفی در نظر گرفته شده بود، ایده طراحی باغهای کوچک برای ویژگی چند عملکردی آن بسیار مطلوب به نظر می رسید. این باغهای کوچک را می توان در مناسبت های مختلف جا به جا کرد. در کنار باغهای کوچک، صندلیهایی چوبی طراحی شده اند تا برای مردم فرصتی جهت استراحت، ایجاد ارتباط یا لذت بردن از زیباییهای طبیعت فراهم کنند.
میدان چند منظوره
اخیراً میدانهای شهری چند منظوره مورد توجه و تقاضا قرارگرفته اند. زمانی که فضای میدان بتواند در ساعات و زمانهای مختلف، کاربری متنوعی داشته باشد؛ قابلیت تبدیل به یک میدان شهری در روز، انجمن شهری در شب، بازار مخصوص مناسبتهای خاص، بازار صنایع دستی یا یک پلازای عمومی که تئاتر، مرکز اطلاع رسانی و تالار تجمع شهر را به هم متصل می کند را دارد.
برای اطلاعات بیشتر و دیدن تصاویر این پروژه به لینک زیر مراجعه کنید:
