مسابقه باكمينستر فولر که برگزاری آن از سال 2007 آغاز شد، به واسطه عنوان «عالي ترين جایزه طراحي اجتماعي» که از سوی مجله متروپولیس دریافت کرد، به سرعت مشهور شد. امسال براي اولين بار، گروهی مختص دانشجويان به صورت مجزا از متقاضيان عمومي مورد بررسي قرار گرفت. اما در هر صورت، معیارهای بررسی طبق روال سابق است؛ جامعيت، قابليت اجرا، قابليت تكرار، سازگاري با محيط زيست، چگونگی تحقق پذیری و زمانبندی. دانشجويان مركز سکونتگاه انسانی و تكنولوژي جايگزين (CHHAT)، به واسطه ساخت گنبدهای بامبویی مدولار سبک و منعطف كه از مواد طبيعي، بومي و قابل بازيافت تهيه شده بود، مدعی دریافت جایزه بودند.
این مركز، ابتکاری خودجوش و دانشجو محور است که در آکادمی طراحی وادودارا (Vadodara) در هند تاسیس شده است. شركت كنندگان پروژه هاي اين مركز، تمامي برنامه هاي معماري پنج ساله آكادمي را می گذرانند. ساپان هيرپارا، يكي از موسسان مرکز، كه اکنون از دانشجويان دانشگاه احمدآباد هندوستان است، با امید خلق طرحی برای ساخت سريع پناهگاههاي قابل گسترش كه بتواند به كاربردي و اقتصادي كردن سکونتگاههای خودجوش انسان كمك كنند، در برنامه شرکت كرد.
در حال حاضر، این گنبدها در محوطه آكادمي وادودارا، جهت پاسخگويي به نيازهاي فوري مورد استفاده قرار گرفته اند اما کاربری موردنظر گنبدها در آینده این است که به عنوان فضاهاي موقتي برای فعاليتهاي روستايي و کشاورزی و همچنین پناهگاههایی برای كارگران مهاجر و بی سرپناه و مردمي كه در مناطق شهري غيرمتعارف زندگي مي كنند، به كار روند. همچنين زمان كوتاه موردنياز برای ساخت اين بناها، آنها را برای استفاده به عنوان اقامتگاههاي اضطراری در زمان وقوع بلاياي طبيعي، از قبيل سيل و زلزله، ايده آل مي سازد. این سازه های ساخته شده از بامبو، بعدها مي توانند به عنوان مكانهاي جمعی برای مدارس، فضاهای نمايشي يا كمپهاي پزشكي مورد استفاده واقع شوند.
مفصلهای فولادي، سازه های بامبو را که با پوشش حصیر بامبو، لایه عایق یونولیت و در نهایت ورقه های منعطف و ضدآب پی وی سی پوشیده شده، به یکدیگر متصل می کنند. در مسقف كردن سرتاسر محیط گنبد، فضايي به اندازه ارتفاع قد يك انسان، جهت ايجاد فضاي باز و تهويه بهتر در نظر گرفته شده است. اسکلت بامبو در طرحهاي بزرگتر مي تواند در زماني در حدود پنج ساعت و نيم ساخته شود و چهار ساعت ديگر زمان لازم است تا كاملاً مسقف و برای اسکان آماده شود. مركز سکونتگاه انسانی و تكنولوژي جايگزين، علاوه بر سکونتگاههاي عمومي، اقدام به برپايي چادري برای تعداد کمتری از ساکنان نموده است كه برپايي آن تنها ده دقيقه زمان مي برد. با این حال، تمرکز و تخصص این مرکز در زمینه سایبانهای مدور تداوم داشته است، چرا که در شش سال گذشته، گزینه های گنبدی شکل مختلفی را مطالعه کرده و ساخته اند و فعالیت آنها در چالش مسابقه فولر به اوج خود رسیده است.
مصالح بومی و ابزارهايي با كاربري آسان، امكان همكاري دانشجویان با حرفه مندان منطقه را كه مي توانند در اين طرح مشاركت كنند، فراهم نموده و نشان می دهد كه طرح خوب چگونه می تواند جوامع را گردهم آورده و با جامعه در تعامل باشند. خوشبختانه مزایای گنبدهای ژئودزیک این امکان را فراهم می کنند که سازه های موقت در جایی که حرفه مندان حضور ندارند، با موفقیت برپا شود و امکانات را به طور گسترده در اختیار تمام کسانی که از نیازهای اولیه انسانی، همچون امنیت، حفاظت و پناهگاه برخوردار نیستند، قرار دهد. طبق گفته باكمينستر فولر امروزه تمامي بشريت می توانند امر ساختن را به کمک مزایای قوه تعقل، کشف قوانین و چارچوبها و توانایی بکارگیری آنها برای گرفتن بیشترین بازدهی از کمترین امکانات به صورت موفقیت آمیز و پایدار انجام دهند.
منبع: +
