در سراسر جهان، هر شهری رازهای نهفته ای دارد که در زیر سنگفرشها، کفهای بتنی و ساختمانها پنهان است. در بسیاری از شهرها، این رازها به شکل رودخانه ها و جریانهای زیرزمینی جلوه می کنند. برخی از شهرها، پتانسیل باز کردن و در معرض نور قرار دادن رودخانه ها را شناخته اند. نتایج این کار بسیار شگفت انگیز بوده است و برای محیط های طبیعی، شهری و اجتماعی اثرگذار بوده و مزایایی به همراه داشته است. با در ذهن نگاه داشتن این مفاهیم، در این مطلب به بررسی دلایل اینکه چرا شهرها باید این کار را تجربه کنند، پرداخته شده است.
فواید رودخانه های روباز
کاهش سیلاب
بسیاری از جریانها و رودخانه ها در شهرها، برای جمع آوری روان آب حاصل از نزولات جوی از محیط شهری با سرعت هر چه بیشتر، به ناچار به زیرزمین هدایت شده اند. اما این کار، اغلب در زمان بارانهای سنگین ایجاد سیلاب خواهد کرد، چرا که آب جاری شده بیش از حد ظرفیت این کانالها خواهد بود. با باز گذاشتن سطح رودخانه ها می توان مسیر آب را حفظ کرده، سرعت آن را کاهش داد و یا جهت جریان را عوض کرد و به طور همزمان ریسک انسداد در ایستگاههای مطالعاتی را کاهش داد.
در این نمونه می توان از رودخانه ترونتون (Thornton) در سیاتل به عنوان مکانی که یک پارکینگ بزرگ آسفالت شده با لوله کشی زیرزمینی در آن با یک کانال باز و چهار مخزن برای تطبیق گنجایش آن با مقدار سیلاب و رسوبهای فیلتر شده تعویض شد، نام برد.
صرفه جویی در آب زیر زمینی
کانالهای سخت، به سفره های آب زیر زمینی اجازه تجدید نمی دهند و این موضوع منجر به خالی شدن این سفره ها در شهرها به دلیل بهره برداری بی رویه از آنها برای مصارف شهری خواهد شد. با باز بودن سطح رودخانه ها و تجدید بیشتر و طبیعی تر بستر رودخانه، می توان آب را با عبور از فیلتر به زمین باز گرداند.
بهبود اکولوژی
با حذف تابش نور خورشید به آب، جریانات آبی مدفون در زمین به بیابانهای اکولوژیکی تبدیل می شوند که خالی از هرگونه حیات طبیعی هستند. با قرار دادن رودخانه ها و جریانات در معرض نور خورشید، امکان تشکیل مجدد زندگی حیوانی و نباتی فراهم می شود.
در رودخانه ساومیل (Saw Mill) نیویورک، شاهد تبدیل یک رودخانه مدفون به یک بستر روخانه طبیعی هستیم. این پارک سبز جدید شهری امروزه خانه بیش از 8 نوع ماهی و انواع مختلفی از پرندگان است.
مقاومت در برابر آلودگیها
با جریان یافتن آب از بامها، پیاده روها و راهها در شهرها، این روان آبها آلودگیهای شهری را با خود همراه می کند که در نهایت به زیرزمین منتقل می شوند. این موضوع اغلب با توجه به سیستمهای جمع آوری آب باران و فاضلاب و آلودگی منابع در هر نقطه تشدید می شود. آزادسازی سطح رودخانه ها نه تنها به تشخیص و از بین بردن آلودگیها کمک می کند بلکه استفاده از لایه زیرین سطح زمین و پوشش گیاهی طبیعی را هم برای تصفیه و فیلتر کردن آب، آسانتر می کند.
ایجاد کانالهای سبز
آزاد بودن سطح رودخانه ها، پتانسیل ایجاد زیباییهای طبیعی در قلب و مرکز شهر را دارا است. مناطقی که زمانی سخت و بی جان بوده اند را می توان با برداشتن سطح پوشش آب و معرفی مجدد پوشش گیاهی به محیط به کانالهای سبز شهری تبدیل کرد.
کاهش اثر جزیره حرارتی شهری
اثر جزیره گرمایی شهری به شرایطی گفته می شود که در شهرها به دلیل تابش از سطوح سخت، دماهای بسیار بالایی در فضاهای مجاور آنها ایجاد می شود. آزادسازی پوشش رودخانه ها و جریانها در شهرها، قابلیت متعادل سازی دما و هوای در شهر را ایجاد می کند.
رودخانه چئونگی چون (Cheonggyecheon) در سئول یک آزاد راه شش خطه را به یک مسیر آبی سبز شهری تبدیل کرد. این تغییر حالت، نه تنها منجر به ایجاد یک پارک شهری فعال شد، بلکه دما را در محدوده رودخانه تا 6 درجه سلسیوس کاهش داد.
ایجاد فضاهای تفریحی
آزادسازی سطح رودخانه ها، پتاسیل ایجاد انواع مختلفی از فضاهای تفریحی شهری را دارا است که می تواند از یک چرخه خطی و مسیرهای مستقیم عبور آب تا فضاهای اجتماعی و تعاملی برای کودکان جهت ارتباط برقرار کردن با طبیعت متغیر باشد.
تقویت تجدید پذیری در شهر
فرآیند برداشتن سرپوش رودخانه های مخفی می تواند یک منطقه شهری را از یک سطح سخت و مرده به محیطی پویا و سبز تبدیل کند. نتیجه این اقدام می تواند به صورت یک فضای فعال عمومی باشد که در آن کاربران با آب ارتباط برقرار کرده و به آن منطقه از شهر حیات مجدد ببخشند.
در سال 2013، شرکت طراحی و معماری اسکیپ، در مسابقه ای برای طراحی یک روش برای آزادسازی سطح رودخانه برنچ (Branch) در لگزینگتون برنده شد. پیشنهاد این شرکت با شعار آشکار سازی، پاکسازی، حفاری و برقراری اتصال شناخته می شد و برای ایجاد تعاملات مخصوص به منطقه که در فضای داخلی شهر اثرگذار است، تلاش می کرد.
مزایای اقتصادی
در حالی که هزینه های ابتدایی اجرای این اقدامات برای برداشتن محفظه های بسته عبور جریان آب می تواند نسبتاً زیاد باشد، صرفه جویی های آینده و مزایای اقتصادی آن، بسیار فراتر از این هزینه ها خواهد بود. نه تنها نگهداری از یک رودخانه طبیعی در مقایسه با تعمیر کانالها و مجراهای زیرزمینی بسیار ساده تر است بلکه تجدید زندگی و حیات در لبه آب می تواند مزایای اقتصادی قابل توجهی داشته باشد.
ارتباط با گذشته
در بسیاری از حالتها، آزادسازی سطح رودخانه ها با کشف یافته های شگفت انگیز تاریخی همراه بوده است که در لایه های زیرین شهر مدفون بوده اند. این یافته ها نقش بسیار مهمی را در درک و فهمیدن تاریخی که در پشت شهر وجود دارد و در بسیاری از موارد در جهت فهم اسامی مکانها و خیابانهای شهرها ایفا می کند.
در سان فرانسیسکو، پروژه ای برای ترسیم تاریخ جریانهای مخفی آب آغاز شد. در حالی که این جریانات هنوز آزاد نشده بودند، وجود آنها در یک نقشه با رنگ شدن سطح شهر مشخص شده بود.
آزاد سازی سطح رودخانه ها ممکن است برای بسیاری از افراد اصطلاحی تازه باشد اما برای آینده شهرهای ما قطعاً اصطلاح بسیار مهم و رایجی خواهد بود.
منبع: +
