در اواخر قرن 19، ماشین به عنوان نویدی برای آزادی و استقلال پدیدار شد. کسی در آن زمان تصور نمی کرد که بعد از بیش از یک سده پیشرفت، ما اکنون مسیر را به سوی مخالف تغییر بدهیم و خیابانها را همانند فضاهای جمعی برای مردم به نقش اصلی خود بازگردانیم.
بسیاری از فضاهای جمعی به مرور فراموش شده اند و دیگر به عنوان فضاهای ایمن زندگی که مردم را به حرکت وا می دارند، عمل نمی کنند. به همین جهت برای اینکه شهرها دارای فضاهای فعال و ایمنی باشند، نیاز است تا به همان اندازه که به شهرها به عنوان سیستم هایی از اعضای وابسته و ارتباطات پیچیده مینگریم، به تعاملات و فضاهای مبتنی بر روابط اجتماعی نیز بنگریم. بهسازی فضاهای شهری برای مردم، بخشی از کاری است که می توانیم برای انسانی کردن شهرها و اجتماعی شدن خیابانها انجام دهیم. اغلب فضاهای جمعی را باید در فضاهای بی نام و نشانی جستجو کرد که می توانند جایگزین فضاهای بی روح فعلی شوند؛ جلسات و مبادلاتی که این فضاها برگزار می شود، بر روابط ما با یکدیگر تاثیر می گذارد و به این محل های اجتماع و منظرهای شهری معنا می دهد.
در ادامه بعضی از نمونه های اینگونه فضاها را مرور کرده و دلیل اینکه چطور آنها برای جوامع خود حیاتی شدند، می پردازیم. این نوآوریها اجتماع های محلی را تغییر داد و خیابانها را به کسانی که به حق به آنها تعلق داشته است؛ یعنی مردم، برگرداند.
های لاین نیویورک
های لاین (High Line) در نیویورک اغلب به عنوان بزرگترین نمونه از این دست در جهان قلمداد می شود که فضاهای شهری مرده را دوباره زنده کرده است. این فضا بر روی ریل راه آهن بلااستفاده ساخته شده است. این پارک مرتفع، محدوده ای در نیویورک را که قبلآ مرکز جرم و جنایات بود به یکی از فضاهای جمعی زنده شهر تبدیل کرده است. طرح اولیه آن در صدد تخریب راه آهن قدیمی بود اما دوستداران های لاین وکیل مدافع حفاظت از راه آهن شدند. با احتساب تعداد زیادی گل و گیاه و زیرساخت های پیاده، پارک بیشتر از دو کیلومتر در طول یکی از شلوغ ترین مناطق نیویورک (در غرب منهتن) کشیده شده و سالانه میلیونها بازدیدکننده را جذب می کند. های لاین یک نمونه متداول برای نشان دادن این است که مردم چطور می توانند از بخشهای فراموش شده شهر دوباره استفاده کنند تا کیفیت زندگی را برای ساکنین بومی آن ارتقاء دهند.
حاشیه رودخانه سن پاریس
احیاء حاشیه رودخانه سن در پاریس در سال 2010 با مجموعه ای از همفکریهای عمومی و با هدف بازگرداندن رودخانه به ساکنین شهر آغاز شد. کشیدگی زمین به طول حدود 2.5 کیلومتر بین دو خیابان که به روی ماشینها بسته شده بود و دوباره به سوی مردم جهت گرفت، نقطه آغاز این پروژه بود. پروژه به طور بنیادی فضای حاشیه رودخانه را به وسیله تکمیل کردن امکانات ورزشی، برپایی مراسم هنری، فضاهای اجرای موسیقی، رستورانها و فضاهای باز برای گذراندن اوقات فراغت، تغییر داد. علاوه بر این خیابان فلوتانت با باغچه شناور خود به مساحت 1800 مترمربع پنج جزیره را به یکدیگر متصل می کند. هریک از این جزایر ساخته شده توسط بشر، هویت متفاوت و پوشش گیاهی متمایزی دارند که نشان دهنده گونه های طبیعی رودخانه سن است. وبلاگ نویسها و روزنامه نگارها به تورهای آنلاین کنار آب اشاره می کنند و بر این نکته تاکید می کنند که چطور این فضاها به پایتخت فرانسه کمک می کند که به مرکز فعالی بدل شود.
خیابان مردم در لس آنجلس
خیابان مردم برنامه ای است که توسط سازمان حمل و نقل لس آنجلس به وجود آمده که از طریق مراکز مشارکتی و اجتماعی به ساکنین اجازه درخواست پارکها، میدانها و مسیرهای روباز دوچرخه در محیط شهری را می دهد. با فراهم کردن مدلهای آزمایشی، کاغذ بازیهای اداری که معمولاً مانع انجام این پروژه ها می شود، قطع شد. پروژه میدان (پلازا) که به عنوان بزرگترین بخش از برنامه به شمار میآید. این پروژه ها به طور معمول شامل بسته شدن خیابان به روی ماشینها، تغییر دادن کامل خیابانها به مکانهای اجتماع مردم محور همراه با میز و صندلی، چتر و فضای سبز می شدند.
شهرسازی ماهرانه
شهرسازی ماهرانه زیر چتر خود فعالیتهای زیادی را محقق می کند. ساکنین به واسطه تحرک به مداخله های کوچک در فضاهای شهری تشویق می شوند تا کیفیت فضاهای جمعی را ارتقاء دهد. این پروژه های غالباً کم هزینه، برای تغییر فضاهای خالی طراحی می شوند. این نوآوریها ممکن است شامل بعضی فعالیتهای نسبتاً ساده مثل نوسازی کالبدی فضاهای بلااستفاده و یا در حد ساختن پارکها بزرگ شوند. اگر چه هدف در همه آنها یکسان است؛ بازگرداندن فضاهای خیابان به مردم.
یک نمونه از این پروژه ها، بلوک برتر است که پنج سال پیش در دالاس شروع شد. در این پروژه از مصالح ارزان و قابل بازیافت استفاده شده است. گروهی از مردم، یک بلوک در همسایگی خود را به یک محیط خوشایند و جذاب تبدیل کردند. موسیقیدانها، هنرمندان و تجار محلی برای سهیم شدن در این نوآوری دعوت شده بودند. در جایی که مسیر دوچرخه، مبلمان خیابان، فضای سبز و کیوسکهای موقت نصب شده است، فضاهای انسانی رو افزایش گذاشت و فضاهای ماشین رو را به انزوا کشاند. این ابتکار صورت واحد همسایگی را از خالی و خلوت بودن به شاداب و فعال بودن تغییر داد.
با تسهیل تغییرات ساده، شهرسازی ماهرانه مردم را تشویق می کند که نسبت به جامعه خودشان حس مالکیت داشته باشند و در زمینه نحوه مبادلات و ملاقاتهای آنها که باعث فعال شدن فضاهای جمعی می شوند، بازنگری کنند.
خیابانها به عنوان فضاهای جمعی
اهداف بلند مدت می توانند به اندازه استراتژیهای سریع و تغییرات اقتصادی، نقطه قوتی باشند که مردم را به سهیم شدن بیشتر تشویق کنند و همچنین موجب ارتقای کیفیت زندگی شوند. هنگامی که این اهداف در رابطه با فضاهای جمعی باشد، مردم به را به اندیشیدن در خصوص پارکها، میدانها، فضاهای سبز و خیابانهایی که معمولاً فراموش می شوند و به طور عمده بزرگترین فضاهای جمعی در شهرها هستند، ترغیب می کند. اولین قدم در ساخت شهرهای مردم محور با فضاهای خوشایندتر برای زندگی این است که ساکنین، خیابانهای شهرهای خود را به عنوان فضاهای جمعی ببیند و احیاء کنند.
منبع: +
