سرزمین امید؛ موضوع غرفه چین
پاویون چین توسط دانشگاه Tsinghua و با همکاری شرکت طراحی Link-art بر اساس موضوع سرزمین امید (the land of hope) طراحی شده است. با توجه به موضوع اصلی اکسپو با عنوان (تغذیه زمین، انرژی برای حیات) این پاویون تمدن کهن کشاورزی، دستاوردهای علمی و فن‌آوری پیشرفته و فرهنگ غنی آشپزی را به صورت زیبا با ایده‌های مختلف نمایش داده است؛ به علاوه پاویون چین جزء معدود پاویون‌هایی است که سیری تاریخی را با بهره‌گیری از رسانه‌های مختلف از قبیل صوت، نور و تصویر نمایش داده است.
رویکردهای اصلی که این پاویون به آن پرداخته، کشاورزی، مواد غذایی، محیط‌زیست و توسعه پایدار است و همچنین بر اصل فلسفه چینی که (مرد بخشی از طبیعت) است، تاکید می کند. موضوع اصلی و اساسی دستیابی به تعادل بین انسان و محیط زیست، بین انسان و طبیعت است که کشاورزی در این بین نقشی اساسی ایفا می کند.
محدوده پاویون حدود 4590 متر مربع و در قالب 3 تم اصلی ارائه شده است. تم اول (هدیه ای از طبیعت) که نمایانگر فرایند تولید محصول است، تم دوم (مواد غذایی برای زندگی) که نمایش‌گر مسیر تولید مواد غذایی از جمله توفو غذاهای دیگر چین و همینطور فرهنگ چای در چین است. تم سوم (فن آوری و آینده) نمودار پیشرفت علم، از جمله برنج ترکیبی از استاد Yuan Longping و بازیافت در کشاورزی است.
فرم مواج پاویون
ایده پروژه بر مبنای ترکیب خط آسمان شهر در شمال و منظر جنوبی است، به خصوص ایده “امید” هنگامی میتواند جنبه واقعی پیدا کند، که شهر و طبیعت توامان با یک هارمونی شکل بگیرند. فرم متمایز ساختمان با ادغام خط آسمان شهر میلان و چشم‌ا‌نداز ضلع شمالی شهر شکل گرفته است. با استفاده از یک قاب چوبی و تکنولوژی مدرن، در ادغام طرح غرفه با معماری سنتی چین تلاش شده است. به علاوه فرم پاویون که در دو نقطه به اوج خود رسیده است میتواند تداعی کننده بام‌های معابد سنتی چین که به صورت فرم مواج ساخته می شده، باشد.
یکی از عناصر شاخصی که در معماری پاویون بسیار به آن توجه شده، استفاده از چوب به عنوان یکی از مصالح پر کاربرد در معماری سنتی چین است، در همین راستا ساختار چوبی و رنگ زرد مجموعه میتواند تداعی کننده خوبی از معماری سنتی چین باشد. سقف‌های بناهای سنتی چینی از سفالهای قهوه‌ای رنگ ساخته می شده، که هم اکنون پوشش سقف مواج پاویون با استفاده از برگ‌های بامبو به صورت لایه‌ای پوشیده شده و یادآور سفال‌ها قدیمی است، به علاوه برگ‌های بامبو به سقف عمق و بافت خاصی می‌دهد و علاوه بر ایجاد یک منطقه سایه‌دار برای مراجعین، سایه روشن خاصی را هم در داخل فضا ایجاد می‌کند.
عناصر فرهنگی در پاویون
از عناصری که فضای داخلی پاویون چین را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده، میتوان به سازه‌های فلزی باریک قهوه‌ای رنگی که دیوار پیرامون پاویون را شکل داده و تجلی‌گر شالیزارها بودند و بر کشاورزی سنتی چین تاکید داشته اشاره کرد. همچنین در قسمتی از پاویون اثری هنری به نام منظر فرهنگی هنری وجود داشت که نمایش دهنده کوهی در امتداد رودخانه zuoging، به طول 2000 کیلومتر، است، که در 2200 سال پیش، مردم چین باستان نقاشی‌هایی بر روی این سنگ‌ها کشیده بودند.
نکته قابل تامل در این نقاشی‌ها نشان دادن فعالیت‌های مختلف چینی‌ها از قبیل مراسم قربانی و کفن پیچ کردن مردگان و نمایش فرهنگ کشاورزی است، که نشانگر اهمیت و اصالت فرهنگ کشاورزی در بین مردم چین است. عنصر دیگری که فضا را تحت تاثیر خود قرار داده، چترهایی هستند که جزء عناصر سنتی چینی‌ها است و گفته می‌شود که بیش از 1000 سال پیش از میلاد مسیح، همسر لوبان، نجار معروف چین باستان، با استفاده از بامبو و کاغذهای روغنی، چتری ساخت که انسانها در روزهای بارانی هم بتوانند در فضاهای خارج از آلاچیق حضور داشته باشند، و هم اکنون به عنوان عصری سمبلیک، سنتی و ارزشمند مورد استفاده قرار می گیرد.
محوطه ورودی پاویون
قرارگیری پاویون به صورتی است که فضایی باز و طراحی شده به منظور دعوت کنندگی بازدیدکنندگان در جلوی بنای پاویون در نظر گرفته شده است. وجود فضایی باز در جلوی بنای پاویون باعث شکل گرفتن دیدی باز و کامل نسبت به بنا و کمک بسیاری به درک بازدیدکننده از فرم و ایده پاویون کرده است.
در طراحی محوطه خارجی پاویون توجه بسیار زیادی به سبزینگی و استفاده از گل و نشستن انسانها در قسمتهای مختلف شده، به صورتی که در محوطه وسیعی از گل‌های زرد رنگ جعفری استفاده شده است، که تاثیر بسزایی در متفاوت شدن این فضا نسبت به فضاهای دیگر دارد.
انتخاب این رنگ غالب در ورودی پاویون را می توان در فرهنگ چین، که رنگ زرد جزء رنگهای مقدس آن است، جستجو کرد. به علاوه در قسمت ورودی، از علائم یادمانی به منظور تداعی تاریخ و معماری چین برای مخاطبان استفاده شده است.
فضاهای مختلف پاویون
پاویون چین بر اساس سلسله مراتب فضاها برنامه‌ریزی شده و به صورت فضاهایی با تجربه‌های متفاوت طراحی شده است. وجود موسیقی خاص فضا بر روحیه انسان تاثیر می گذارد و فرد را تشویق به ادامه مسیر و کشف و تامل در فضا می کند. سلسله مراتبی بودن پاویون کمک بسیار خوبی به فهم افراد از سنت و فرهنگ چین کرده است، به صورتی که بازدیدکنندگان بعد از گذر از فضای انتظار بیرونی، وارد مسیر ورودی شده که در پیرامون آن عناصری مانند شالیزارها و چترها به وفور دیده می‌شود.
این مساله باعث جلب توجه افراد به سنت و فرهنگ چین می‌شود. پس از گذر از این فضا به مجموعه نمایشگاهی رسیده، که به ارائه مضمون فرهنگ استان‌های بزرگ چین می‌پردازد و در آن به زیبایی، تاریخ، اقلیم، سنت و محصولات کشاورزی، روند پخت غذا و محصولات سنتی و فرهنگی خود را با ایده‌های مختلف به نمایش گذاشته‌اند.
به عنوان مثال برای نمایش سنت کشاورزی، ماکت کاشت تراس بندی ساخته شده، که این باعث ارتباط نزدیک تر بیننده با سنت کاشت چین می‌شود. برنامه فرهنگی نمایشگاه به مانند یک تجربه و سفری شگفت انگیز از سالن انتظار بیرونی آغاز می‌شود و با متصل شدن به یک فضای نمایشگاهی، منجر به تعامل با 40 استان بزرگ چین می‌شود.
بعد از گذر از فضای نمایشگاهی پاویون، فضای بزرگ و یکدستی در زیر سقف دیده می شود که چشم‌اندازی از شالیزارها بر اساس گذشته تاریخی کشاورزی چین به بیننده نمایش می دهد. با بالا رفتن از پله‌های حاشیه سالن و قرار گرفتن در طبقه فوقانی با انبوهی از شالیزارها که به صورت سنتی کرت بندی شده‌اند و لامپ های نورانی LED که بر سر میله‌ها قرار دارند مواجه می‌شویم که رنگ آنها با ریتم خاصی تغییر می کند.
این نمایش رنگی تجلی‌گر نور خورشیدی است که بر روی شالیزارها می تابد و بازی زیبایی با نور و سایه خلق می کند. پس از این فضا بازدیدکنندگان به پله‌های عمومی می‌رسند که به سمت سالن آمفی تئاتر راه دارد و آنان را به فضایی چندرسانه‌ای، شامل فیلم کوتاه با تمرکز بر اتحاد نهاد خانواده در طول جشنواره سالانه بهار چین، هدایت می‌کنند.
نتیجه گیری
اکسپوی 2015 میلان با موضوع “تغذیه زمین، انرژی برای حیات” برنامه‌ریزی شده بود. در همین راستا رویکردهای اصلی پاویون چین عبارتند از: کشاورزی، مواد غذایی، محیط زیست و توسعه پایدار. پاویون چین با استفاده از فرم خاص، مصالح و رنگ ویژه خود ارتباط خوبی با بناهای گذشته خود ایجاد کرده است، چرا که معابد سنتی چین، بام‌های خود را با سفالهای قهوه‌ای رنگ می پوشاندند و چوب‌های بامبو می‌توانند تداعی کننده خوبی از سفال‌ها باشند.
در پاویون چین استفاده از عناصر فرهنگی در فضاهای مختلف، از قبیل شالیزارها و چترها، بازدیدکنندگان را در فهم بهتر فرهنگ چین یاری کرده است. این پاویون اهمیت ویژه‌ای به محوطه خارجی داده، به صورتی که در طراحی آن به سبزینگی، استفاده از گل و نشستن انسانها در قسمتهای مختلف توجه شده است که حس دعوت کنندگی برای بازدیدکنندگان ایجاد می کند.
پاویون بر اساس فضاهای سلسله مراتبی برنامه‌ریزی شده، به طوری که در هر کدام از فضاها با روش‌ها و ایده‌های مختلف، فرهنگ و سنت چین را به نمایش در آمده است. نکته قابل تامل در این پاویون استفاده از رسانه‌های مختلف از قبیل صوت، نور و تصویر در انتقال بهتر اطلاعات به بیننده است.
در آخر باید گفت که پاویون چین مجموعه یکپارچه و بی‌نظیری است که با استفاده از قابلیت‌های رسانه‌ای توانسته بیننده را کاملا مجذوب محیط کند، به صورتی که از ابتدا تا انتهای غرفه پر از اطلاعات و مفاهیم تاریخی و ارزشمند است، تا آنجا که اگر یک قسمت از پاویون را حذف کنیم در برنامه تمام پاویون اختلال ایجاد می شود.
این مقاله حاصل تحقیق و پژوهش دانشجویان معماری منظر پیرامون موضوع اکسپوی سال ۲۰۱۵ میلان و وفاداری غرفه کشورها به آن است که زیر نظر دکتر محمدرضا مهربانی گلزار گردآوری و تنظیم شده است.
