• خانه
  • آرشیو
  • نویسندگان
  • راهنما
    • اصول و قواعد ترجمه
    • اصول نقد اثر
  • همکاری با ما
  • درباره ما
  • تماس با ما
یکشنبه 1 خرداد 1401
  • ورود
معمارمنظر
  • منظر
    • پروژه های منظرین
    • معماران منظر
    • منظر صنعتی
    • منظر شهری
    • منظر موقت
    • منظر آیینی
    • فضای جمعی
  • پرونده
    • منظر سرزمین هند
    • منظر بلوچستان
    • منظر سرزمین فارس
    • سفر ترکمن صحرا
    • منظر روسیه
    • منظر فرهنگی هورامانات
    • سفر گیلان
    • سفر هرمز و قشم
    • اکسپوی میلان
    • سفر یزد
  • گزارش
    • مصاحبه
  • کتابخوانی
    • کتاب و سایت
  • سینما و منظر
    • ویدئو
  • نقد
  • فتوکامنت
  • مطالب کوتاه
  • گفتار
  • گزیده پژوهش
  • رویداد
  • معماری
  • شهرسازی
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
معمارمنظر
  • منظر
    • پروژه های منظرین
    • معماران منظر
    • منظر صنعتی
    • منظر شهری
    • منظر موقت
    • منظر آیینی
    • فضای جمعی
  • پرونده
    • منظر سرزمین هند
    • منظر بلوچستان
    • منظر سرزمین فارس
    • سفر ترکمن صحرا
    • منظر روسیه
    • منظر فرهنگی هورامانات
    • سفر گیلان
    • سفر هرمز و قشم
    • اکسپوی میلان
    • سفر یزد
  • گزارش
    • مصاحبه
  • کتابخوانی
    • کتاب و سایت
  • سینما و منظر
    • ویدئو
  • نقد
  • فتوکامنت
  • مطالب کوتاه
  • گفتار
  • گزیده پژوهش
  • رویداد
  • معماری
  • شهرسازی
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
معمارمنظر
بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
صفحه اصلی شهرسازی

بررسی ساختار و اجزا شهر گور بر اساس مستندات میدانی

مریم توکلینویسنده: مریم توکلی
یکشنبه 12 آذر 1396
در شهرسازی, پرونده منظر سرزمین فارس
زمان مطالعه: 1 min read
A A
0
51
بازدیدها
فیسبوکتوئیترتلگرامواتساپ

نویسندگان:

  • مریم توکلی
  • عارفه کرمیار

آنچه از شهر گور باقی مانده مناری است که در نقطه مرکزی شهر ساخته شده و چند تپه خاکی که روزگاری البته حصارهای خشتی شهر را شکل می داده اند. با وجود باقی مانده های این منار مرتفع در میان این دشت وسیع، مسلماً اولین حسی که در ادراک فضا درگیر می شود، حس بینایی است که این منار خشتی با هر کاربری که پیش از این داشته، امروز حکم راهنمایی را دارد که مخاطب را مستقیم به میانه شهر گور می کشاند. منار مرتفع با زمینه ای از کوههای اطراف و خط آسمان باشکوهشان و همنشینی زیبای آبی آسمان صاف و رنگ اُکر خاک، تصویری است که بدون مزاحمت بصری و پیوسته و مدام دیده می شود. حس شنوایی اما در آرامش همه سکوت را جذب می کند و گهگاهی صدای باد که در میان محصولات زمینهای کشاورزی می پیچد.

بررسی ساختار و اجزا شهر گور بر اساس مستندات میدانی

وجود کوههای اطراف نیز که نزولات آسمانی را به سمت دشت هدایت می کنند همه برکت است و مایه زندگی، نشان هوشمندی در مکانیابی شهر است. این هوشمندی به علاوه درک ساختار شعاعی شهر که هنوز در مسیرها و تقسیم بندی زمینهای کشاوزی قابل مشاهده است، واقعیتی از وجود تفکر در طراحی و ساخت اردشیرخوره است.
وجود منار تنها در مرکز این دشت «وسیع»، برچسب «یگانگی» و «خودنمایی» را به شخصیت شهر می چسباند. تلهای خاک باقی مانده از حصارهای شهر، یادآور همه «امنیتی» است که برای شهر گور خواسته شده است. دسترسیهای شعاعی نشان «ارتباطات» سهل الوصول است و دوایر متحدالمرکز یادگار همان نظام طبقاتی معروف یا «سلسله مراتب» شهر است.

بررسی ساختار و اجزا شهر گور بر اساس مستندات میدانی

با توجه به اسم شهر گور، تصور بر این بود که شاید با جایی شبیه گورستان مواجه شویم اما واقعیت به معنای دیگری از کلمه گور به معنای مسطح و دشت باز می گشت و نیز با توجه به شعاعی بودن شهر، مسلماً وجود راهها و یا همان تقسیم بندی های شعاعی، به تجسم شعاعی بودن شهر کمک می کرده اند اما با از بین رفتن راهها، درک این قضیه و همین طور فهم اهمیت منار که در محل برخورد این راهها بوده، کمی پیچیده تر به نظر می رسد. هرچند حفظ تقسیمات زمینهای کشاورزی بر اساس این سیستم شعاعی باز هم کمک بزرگی است.
بحث گروهی پیرامون نظام طبقاتی حاکم در دوران ساسانی نکات جالبی را مطرح می کرد که یکی از آنها تناسب بین این نظام کاستی و ساختار سلسله مراتبی شهر است. بنابراین دانش، شهر گور، شهری کاملاً ساخته ساسانیان است. همچنین مسائل مطرح شده در مورد فضای مرکزی شهر بسیار قابل تامل بود. مسائلی در مورد ارتباط منار با سازه های دیگر (اگر وجود داشته اند)، کاربری آن محدوده، ارتباط منار با چهارطاقی باقی مانده از شهر باستانی و دلیل عدم تقسیم بندی فضای مرکزی شهر.

بررسی ساختار و اجزا شهر گور بر اساس مستندات میدانی

مساله مهم دیگر، دلیل ساخت منار بود. در ادامه چند کاربری متصور برای منار که در بحث گروهی ذکر شدند، آورده شده است:

  1. با توجه به کاربری منارهای امروزی که نوادگان این منار باستانی محسوب می شوند، آیا این سازه در حکم شاخص و راهنمایی برای بنایی مهم در پیرامون خود بوده است؟ و اگر اینگونه بوده چرا بنا در نقطه مرکزی شهر ساخته شده و این بنای مهم در کنار آن قرار گرفته؟ رابطه این دو سازه چگونه بوده؟ آیا همجوار بوده اند یا جدای از هم؟
  2. کاربری پیشنهادی بعدی، کاربری آیینی است، که با توجه به نقش مذهب در ساختار حکومتی ساسانی اصلاً دور از ذهن نیست.
  3. کاربری نظامی نیز از گزینه های مطرح شده بود اما سوالی که در باب این فرضیه مطرح می شود این است که چرا چنین سازه ای با چنین کاربری در حصارهای شهر که بسیار مکان منطقی تری است، ساخته نشده است؟
  4. کاربری دیدبانی نیز فرضیه دیگری است و اینکه چرا برج دیدبانی شهر باید در چنین نقطه پر اهمیتی (مرکزی ترین نقطه شهری شعاعی) از شهر قرار بگیرد؟ برای کوتاه شدن مسافتها به هنگام اطلاع رسانی؟
  5. کاربری یا نقش فرضی بعدی، سمبلیک بودن منار است. با توجه به اینکه شهر، بلافاصله بعد از به قدرت رسیدن اردشیر، طرح ریزی شده و با توجه به نام آن که اردشیر خوره یا شکوه اردشیر بوده و قرار بوده بازگوکننده شکوه و قدرت اردشیر باشد، ساخت سازه ای مرتفع و شاخص که از اطراف قابل دیدن باشد، در نقطه مرکزی این شهر اصلاً بعید به نظر نمی رسد. هر چه باشد ساخت اردشیر خوره خود حرکتی سمبلیک محسوب می شود. اما سوال مطرح شده در اینجا این است که چرا در میان شهری دایره ای، بنای شاخص شهر با هندسه چهارگوش ساخته شده است؟

بهرحال بهترین راه برای درک کاربری این منار و علت ساخت آن شاید جستجو در فرهنگ مردم آن زمان و شناخت روش زندگی و تفکر آنهاست. شاید با پیگیری روند تکامل منارها و کاربریهای آنها به صورت برعکس و از امروز تا گذشته بتوان به جوابی روشنتر درباره فرضیات مطرح شده رسید.

* مقاله­ حاضر، دستاورد سفر پژوهشی جمعی از دانشجویان معماری منظر دانشگاه های بین‌المللی امام خمینی، شهید رجایی، تهران، شهید بهشتی و دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات به استان فارس در پاییز 1396 است که با راهنمایی دکتر محمدرضا مهربانی گلزار تنظیم شده است.
برچسب ها: اردشیر خورهشکل دایره ایشهر گورنظام طبقاتی
نوشته قبلی

قلعه دختر، فضای آیینی یا نظامی؟

نوشته‌ی بعدی

کاخ اردشیر، نشانی از طبیعت گرایی در ایران باستان

مریم توکلی

مریم توکلی

دانشجوی کارشناسی ارشد معماری منظر دانشگاه آزاد تهران جنوب

مطالب مرتبط

تفاوت ایده و نگرش در طراحی آرامگاه شعرای شیراز
منظر فرهنگی

تفاوت ایده و نگرش در طراحی آرامگاه شعرای شیراز

نویسنده: آرمان مهین زارع
یکشنبه 12 آذر 1396
0
274

در طراحی حافظیه به رویکرد یادمانی بودن فضا و حفظ ارتباط بصری، در سعدیه بر جنبه یادمانی بودن و در آرامگاه خواجوی کرمانی بیشتر به کتیبه گرایی پرداخته شده است.

ادامه مطلب
تحلیل فضایی مجموعه‌ های شهری دوره زندیه

تحلیل فضایی مجموعه‌ های شهری دوره زندیه

یکشنبه 12 آذر 1396
248
تحلیل پروژه های مهرداد ایروانیان در شیراز

تحلیل پروژه های مهرداد ایروانیان در شیراز

یکشنبه 12 آذر 1396
970
الگوهای باغسازی در شیراز

الگوهای باغسازی در شیراز

یکشنبه 12 آذر 1396
277
مسجد نصیرالملک تجلی نور در خانه خدا

مسجد نصیرالملک، تجلی نور در خانه خدا

یکشنبه 12 آذر 1396
26
نوشته‌ی بعدی
کاخ اردشیر، نشانی از طبیعت گرایی در ایران باستان

کاخ اردشیر، نشانی از طبیعت گرایی در ایران باستان

آرامگاه سعدی گلستان شیراز

آرامگاه سعدی، گلستان شیراز

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب برتر

  • پربازدیدترین
  • پربحث ترین
  • آخرین مطالب
خواص و کاربردهای اکوبورد؛ محصولی از پوست نارگیل

خواص و کاربردهای اکوبورد؛ محصولی از پوست نارگیل

یکشنبه 20 مهر 1399
بازیافت ته سیگار در آجرهای خشتی

بازیافت ته سیگار در آجرهای خشتی

پنج‌شنبه 21 فروردین 1399
تحلیل پروژه های مهرداد ایروانیان در شیراز

تحلیل پروژه های مهرداد ایروانیان در شیراز

یکشنبه 12 آذر 1396
برخی از معماران پیشرو حوزه پایداری در عصر حاضر

برخی از معماران پیشرو حوزه پایداری در عصر حاضر

شنبه 7 اسفند 1395
نگاهی به مراسم نخل ­گردانی و نقش آن در منظر آیینی

نگاهی به مراسم نخل ­گردانی و نقش آن در منظر آیینی

5
پروژه های برتر شهری در جهان

پروژه های برتر شهری در جهان

4
تحلیل پروژه های مهرداد ایروانیان در شیراز

تحلیل پروژه های مهرداد ایروانیان در شیراز

4
شناخت آیین و اساطیر در منطقه سیستان و بلوچستان

شناخت آیین و اساطیر در منطقه سیستان و بلوچستان

4
نقد و بررسی پروژه مینور پارادایس، منظرموقت انسان ساخت در مناطق خشک با مصالح خشک

نقد و بررسی پروژه مینور پارادایس

شنبه 20 آذر 1400
تفکیک ناپذیری منظر آسمان و زمین از یکدیگر

تفکیک ناپذیری منظر آسمان و زمین از یکدیگر

پنج‌شنبه 20 آبان 1400
کاربرد مس پتینه شده در معماری منظر

کاربرد مس پتینه شده در معماری منظر

دوشنبه 17 آبان 1400
والتر هوود

والتر هوود

جمعه 14 آبان 1400

عضویت در خبرنامه

ایمیل شما نزد معمارمنظر محفوظ بوده و در اختیار شخص دیگری قرار نخواهد گرفت. ممکن است ایمیل های خبرنامه در پوشه اسپم ایمیل شما قرار بگیرند.

درباره ما

معمارمنظر

جستاری بر منظر، شهرسازی و معماری

استفاده از مطالب وب سایت معمارمنظر در فعالیتهای پژوهشی با ذکر منبع بلامانع است.

ما در شبکه های اجتماعی

  • 2.3k دنبال کننده

هیئت تحریریه

  • آمنه دانشمند
  • عاطفه کریمی
  • فائزه کاویانی
  • فاطمه طورچی مقدم
  • فاطمه زرینه زاد
  • لیلا جهانگیری
  • مهدی فاطمی

مجوزها

logo-samandehi

پشتیبانی

پشتیبانی دامنه: طلاهاست

پشتیبانی هاست: سون هاست

کپی رایت © ۱۴۰۰-۱۳۹۳ – تمامی حقوق برای نویسندگان معمار منظر محفوظ است. انتشار متن مطالب «معمار منظر» در نشریات کاغذی یا رسانه‌های دیجیتال، بدون کسب اجازه از مدیر سایت ممنوع است.

بدون نتیجه
مشاهده تمام نتایج
  • منظر
    • پروژه های منظرین
    • معماران منظر
    • منظر صنعتی
    • منظر شهری
    • منظر موقت
    • منظر آیینی
    • فضای جمعی
  • پرونده
    • منظر سرزمین هند
    • منظر بلوچستان
    • منظر سرزمین فارس
    • سفر ترکمن صحرا
    • منظر روسیه
    • منظر فرهنگی هورامانات
    • سفر گیلان
    • سفر هرمز و قشم
    • اکسپوی میلان
    • سفر یزد
  • گزارش
    • مصاحبه
  • کتابخوانی
    • کتاب و سایت
  • سینما و منظر
    • ویدئو
  • نقد
  • فتوکامنت
  • مطالب کوتاه
  • گفتار
  • گزیده پژوهش
  • رویداد
  • معماری
  • شهرسازی

کپی رایت © ۱۴۰۰-۱۳۹۳ – تمامی حقوق برای نویسندگان معمار منظر محفوظ است. انتشار متن مطالب «معمار منظر» در نشریات کاغذی یا رسانه‌های دیجیتال، بدون کسب اجازه از مدیر سایت ممنوع است.

خوش آمدید!

وارد ناحیه کاربری خود شوید

رمز عبور را فراموش کرده اید؟

رمز عبور خود را بازیابی کنید

لطفا نام کاربری یا آدرس ایمیل خود را برای بازنشانی رمز عبور خود وارد کنید.

ورود به سیستم