نمایشگاه اکسپوی دبی در سال 2020 با شعار “ارتباط ذهنها و خلق آینده” در پنج منطقه کلی و سه منطقه اصلی (پایداری، تحرک و فرصتها) برگزار شد که غرفه آلمان در منطقه پایداری قرار گرفته و با توجه به هدف منطقه پایداری و اهداف نمایشگاه اکسپو، سه سوال اصلی مطرح کرده بود و در بخشهای مختلف سعی در پاسخدهی و بررسی و اهمیت این سه موضوع را داشت.
این سه موضوع مهم عبارت بودند از اول مسئله انرژی و چگونگی تامین آن برای آیندگان و اهمیت این موضوع در اکوسیستم زمین در حال و آینده، موضوع دوم بحث تنوع زیستی و اهمیت اقلیم ها و خرد اقلیم ها و نحوه تغییر آنها از گذشته تاکنون بود و در بخش آخر به مسئله شهرهای آینده و به ویژگیها و رویکردهای آنها اشاره می کرد. در این گزارش به بررسی ویژگیهای غرفه آلمان در سه جنبه کالبدی، فضای داخلی و نحوه ارتباط و تعامل با کاربران می پردازیم.
ویژگی کالبدی غرفه آلمان
طراحی و معماری غرفه آلمان به دست گروه لاوا صورت گرفته و این گروه سعی کرده فرم بنا، پاسخی به شرایط اقلیمی در عین استفاده از مواد و متریال های پایدار همراه با رنگهای روشن باشد. این بنا از سه قسمت تشکیل شده که عبارتند از:
- میله های انبوه فولادی
- مکعب های حرکت کرده روی همدیگر
- سقف معلق
به نظر می رسد که حضور میله های فلزی در زیر سازه و بین مکعب ها و سقف معلق به دلیل بهبود جریان هوا و ایجاد فضایی مطبوع جهت حضور کاربران باشد. همچنین حرکت مکعب ها بر روی یکدیگر به دلیل ایجاد سایه بان و سایه در راستای پاسخ به شرایط اقلیمی و مطبوع کردن فضای داخلی غرفه بوده است و بر روی کل این مجموعه یک سقف معلق قرار دارد که کل آنرا در برگرفته و شرایط مناسبی را از لحاظ سایه اندازی ایجاد می کند.
ایده اصلی غرفه آلمان از محوطه پردیش دانشگاه گرفته شده است. پردیسی که به جای گسترش و اشغال فضا بر روی زمین، در طبقات و آسمان حرکت کرده و به شعار هیچ محدودیتی در آسمان پرداخته – که خود موضوعی قابل بحث است – و ترکیب مناسبی از فضای سبز با حجم را ارائه می دهد.
فضای داخلی
فضای داخلی غرفه آلمان، از آزمایشگاه هایی در راستای پاسخ به سوالهای اصلی و تراسهایی بین آنها تشکیل شده و سعی بر این بوده که دید در فضای داخلی آن محدود نشود و از تراسها به قسمتهای دیگر مجموعه دید وجود داشته باشد که باعث می شد که خود ساختمان به عنوان یک نمایشگاه مستقل جدا از آزمایشگاه ها عمل کند.
همچنین به شیوه مطلوبی از فضای سبز در جای جای این نمایشگاه استفاده شده که مناظر زیبایی را به وجود آورده بود و با استفاده از جداره های شیشه ای تلاش کرده بودند تا دید بین فضای داخلی و خارجی قطع نگردد و نظرگاه هایی به سمت فضای باز اکسپو نیز ایجاد شده بود. به علت حرکت مکعب های ساختمان بر روی هم و وجود سقف معلق روی سازه، نور خورشید آزار دهنده نبود و آسایش داخل نمایشگاه با وجود بودن جداره شیشه ای و تهویه ی مناسب تامین شده بود.
تعامل و ارتباط با کاربران
یکی از نکات مهمی که غرفه آلمان را جزو غرفه های موفق اکسپوی دبی قرار می داد، نحوه انتقال مفاهیم و برقراری ارتباط با مخاطب بود. غرفه آلمان به ارائه مطالب به صورت نوشتاری و بر روی نمایشگرها یا به صورتی که راهنماها آنها را شرح بدهند، بسنده نکرده بود؛ بلکه اجازه درگیر شدن مخاطب با موضوع در چارچوب انجام دادن بازی و فعالیتهای مختلف را داده بود که احساس خوشایندی برای کاربران ایجاد کرده و باعث به یاد ماندنی تر شدن این غرفه می شد.
اتفاقی که در غرفه ماموریت غیرممکن در منطقه فرصتها نیز در ابتدای آن شاهد بودیم که با استفاده از بازی، مخاطب را با نحوه کشت و کار و شرایط مساعد رویش گیاهان آشنا می کرد.
یکی دیگر از نکاتی که باعث ایجاد حس نزدیکی بین کاربران و این غرفه می شد در ابتدای آن و مواجه اولیه با هر آزمایشگاه و خود ساختمان بود که در ابتدا با کارتهای الکترونیکی که اسم و کشور شما بر روی آن ثبت می شد، حرکت شما در غرفه مورد رصد قرار می گرفت و به محض ورود به هر آزمایشگاه و قرار گرفتن در جلوی هر نمایشگر کاربر را به اسم شناسایی کرده و به او خوشامد گفته می شد و به مقایسه شرایط کشور کاربر و کشور آلمان در زمینه مورد بررسی در هر آزمایشگاه پرداخته می شد.
این امر باعث ایجاد احساس نزدیکی و درگیر شدن مخاطب با موضوع مورد بررسی شده و با انجام بازیها و فعالیتهایی در آن زمینه کاربر را از مشاهده گر صرف بودن خارج کرده و باعث درگیر شدن وی می شد که نمونه این اتفاق به شکلی دیگر در غرفه ژاپن نیز دیده می شد.
در مجموع می توان گفت که غرفه آلمان در طراحی خود پا را از معماری صرف فراتر گذاشته و با توجه به جنبه های مختلف احساسی و ویژگیهای انسانی در رابطه با تعامل انسان و محیط رویکرد منظرین داشته است.
مقاله حاضر، دستاورد سفر پژوهشی جمعی از دانشجویان معماری منظر دانشگاه های بین‌المللی امام خمینی، شهید رجایی، تهران، شهید بهشتی و دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات به اکسپوی 2020 در شهر دبی در … 2020 است که با راهنمایی دکتر محمدرضا مهربانی گلزار تنظیم شده است.
