از موارد کاربرد بتن شفاف در منظر می توان به کفسازی، پله، نیمکت، آبنما و ... برای افزایش زیبایی، تقویت منظر شب و ایجاد حسی متفاوت اشاره کرد.

مشخصات مطلب

معرفی بتن شفاف

بتن یکی از پرکاربردترین مصالح در جهان است و بشر همواره در پی تولید انواع مختلف بتن بوده است تا کیفیت کلی این متریال را افزایش دهد. یکی از انواع بتن که محبوبیت زیادی در سراسر جهان پیدا کرده است، بتن شفاف است. استفاده از این متریال که ذخیرهکننده انرژی و دوستدار محیط زیست است، در معماری به طور قابل توجهی رو به افزایش است.

بتن شفاف بر اساس ایده نانو اپتیک است که در آن فیبرهای نوری به عنوان شکاف برای انتقال نور از یک طرف سطح به سمت دیگر عمل می کنند. این فیبرهای نوری به طور یکنواخت در داخل بتن پخش شده و در دو طرف بلوک قابل مشاهده هستند؛ در حالی که الگوها در یک طرف سطح شکل می‌گیرند، به صورت خطوط سایه دار در بتن ظاهر می شوند.

بتن شفاف و کاربرد آن در معماری منظر
تصویر 1: نمونه ای از کاربرد بتن شفاف در معماری و عبور نور منبع: specifyconcrete.org
تاریخچه بتن شفاف

مفهوم بتن شفاف به اوایل دهه 1900 بر می‎ گردد، زمانی که پیشرفتهای عمده در زمینه فیبرهای نوری مبتنی بر پلیمر، منجر به توسعه آن شد. اگر چه ایده بتن عبور دهنده نور برای سالها وجود داشت، مفهوم واقعی بتن شفاف توسط معمار مجارستانی، آرون لوسونچی در سال 2001 معرفی شد. لوسونچی به عنوان پیشگام این بتن، توانست اولین بلوک بتنی شفاف را طی دو سال پس از ارائه این ایده با موفقیت تولید کند. این متریال جدید LiTraCon (مخفف Light Transmitting Concrete) نامیده شد و به سرعت در کشورهایی مثل ایتالیا، آلمان و حتی چین محبوب شد.

ساخت و تولید

این بتن از ترکیب دو ماده اصلی ساخته می شود. بتن (با سیمان و سنگدانه‎هایی مانند ماسه) و فیبرهای نوری. این فیبرهای نوری جایگزین سایر سنگدانه های بتنی می شوند و نور را از منابع مصنوعی و طبیعی حتی در زاویه تابش بیش از 60 درجه هدایت می کنند.

فرآیند تولید این بتن، مشابه بتن سنتی است. تنها تفاوت در اضافه کردن 4 تا 5 درصد فیبرهای نوری (بسته به حجم) به مخلوط است. به طور خاص، این فرآیند شامل اضافه کردن یک لایه فیبر به قالب، بر روی لایه ‎های بتن در فواصل 2 تا 5 میلیمتر است. هر چه لایه نازکتر و کوچکتر باشد، نور بیشتر از آن عبور می کند.

نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که این بتن حاوی سنگدانه های درشت نیست زیرا به رشته های الیاف آسیب می زند و مانع عبور نور از بلوک بتنی می شود. همچنین هنگام تهیه مخلوط بتن، بهتر است از سیمان زودگیر استفاده شود. خاک رس نیز به عنوان پایه ای برای فیبرهای نوری در بتن اضافه می شود.

علاوه بر این، از آنجایی که بتن نیمه شفاف شکلی از بتن پیش ساخته است، این ماده به صورت بلوک یا پنل بریده شده، صیقل داده می شود و برای استفاده ارسال می گردد.

ویژگیها

نقاط قوت:

  • از آنجایی که بتن شفاف اجازه عبور کافی نور را می دهد، مصرف انرژی را کاهش می دهد که همین موضوع آن را به جایگزینی سازگار با محیط زیست برای بتن سنتی تبدیل می کند.
  • رسانایی گرمایی و چگالی پایینی دارد، عایق حرارتی خوبی ‎است، وزن مرده روی ساختمان را کاهش می دهد و هزینه جابجایی کمتری دارد.
  • مقاومت این بتن در ترکیب با رزین اپوکسی بالاتر از بتن معمولی است.
  • دوام بالا، ساخت سریع، مقاومت فشاری مناسب، ضد یخ زدگی و امکان تغییر شکل و رنگ برای ایجاد تنوع از دیگر نقاط قوت بتن شفاف است.
  • بتن شفاف به غیر از مزایای اقتصادی و زیست محیطی، معماری را از نظر بصری جذاب تر می کند و ارزش کلی زیبایی شناختی یک سازه یا فضا را افزایش می دهد.

نقاط ضعف:

  • علیرغم مزایای مختلف بتن شفاف، محدودیت هایی برای استفاده از آن در پروژه های بزرگ وجود دارد.
  • از آنجایی که فیبرهای نوری یک متریال گران قیمت هستند، تولید بتن شفاف در مقایسه با بتن سنتی گران است. بنابراین برای تبدیل بتن شفاف به یک جایگزین پایدار، یافتن راههای مقرون به صرفه برای ساخت آن بسیار مهم است.
  • از طرفی تزریق فیبرهای نوری به مخلوط بتن نیاز به نیروی کار ماهر دارد؛ در حالی که افراد زیادی با این فناوری آشنا نیستند. بنابراین کمبود نیروی متخصص از دیگر مشکلاتی است که در این بین وجود دارد.
  • بتن شفاف به دلیل نفوذ نانو اپتیک ضعیف شده و نمی توان از آن برای ستونها یا تیرها استفاده کرد.
بتن شفاف و کاربرد آن در معماری منظر
تصویر 2: استفاده از بتن شفاف در مبلمان شهری، منبع: aalborgwhite.com
کاربرد بتن شفاف در معماری، معماری داخلی و معماری منظر

در مقایسه با بتن سنتی، استفاده از بتن عبور دهنده نور چندان گسترده نیست. با این حال در تعدادی از بناهای معماری و ساختمانها به عنوان مصالح نما استفاده شده است.

همچنین می توان از بتن شفاف در دیوارهای جداکننده، درها، پوشش کف، پنل ها، مبلمان و … استفاده کرد. علاوه بر روشن کردن مکانهای تاریک یا فضاهای بدون پنجره مانند زیرزمینها، می توان از بتن شفاف برای ساخت پیاده روها و سرعت گیرها استفاده کرد زیرا با روشنایی خود در شب ایمنی بیشتری را برای عابران پیاده فراهم می کند.

با اهمیت یافتن بیشتر حفاظت از محیط زیست و همچنین ویژگیهای مثبت بتن، استفاده از محصولات بتنی در منظر شهری به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است؛ به عنوان یک متریال جایگزین که در شب کاربرد تزیینی نیز دارد، بتن شفاف می تواند متریالی پرکاربرد در منظر باشد. استفاده از بتن شفاف در منظر ملایم تر از نورهای نئون خیره کننده است، خستگی بصری ایجاد نمی کند و در طولانی مدت موجب خیرگی و سرگیجه نمی شود.

از موارد کاربرد بتن شفاف در منظر می توان به کفسازی، پله، نیمکت، آبنما و … برای افزایش زیبایی، تقویت منظر شب و ایجاد حسی متفاوت اشاره کرد.

بتن شفاف و کاربرد آن در معماری منظر
تصویر 3: استفاده از بتن شفاف در کفسازی منبع: laitimes.com
نمونه پروژه های اجرا شده با بتن شفاف

اگرچه استفاده از بتن شفاف چندان گسترده نیست، اما در برخی پروژه ها از آن برای ساخت سازه های قابل توجه استفاده کرده اند.

“European Gate” که در سال 2004 به عنوان بنای یادبودی برای جشن پیوستن مجارستان به اتحادیه اروپا ساخته شد، به دلیل ویژگی انتقال نور یکی از محبوب ترین مکانهای دیدنی در این کشور است.

یکی دیگر از نمونه های اخیر کتابخانه شهر اشتوتگارت در آلمان است. این سازه که توسط Yi Architects طراحی شده است که به دلیل فرم مکعب و سقف نیمه شفافش که اجازه می دهد نور طبیعی فضا را روشن کند، در سراسر جهان محبوب است.

بتن شفاف و کاربرد آن در معماری منظر
تصویر 4: European Gate، مجارستان منبع: livabl.com
منابع

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *